پارکینسون نوعی اختلال عصبی محسوب می شود، که می تواند به صورت پیشرونده بر روی سیستم عصبی بدن افراد تأثیر بگذارد. زمانی که این اتفاق برای شما پیش می آید، فرد بیمار نمی تواند حرکت درستی داشته باشد، و علائم این بیماری آغاز می شود. در صورتی که در مراحل اولیه ی این بیماری به سر می برید، حالت چهره تغییر نمی کند، و یا بسیار کم تغییر می کند. در مواردی که این بیماری گسترش بیشتری داشته باشد، می تواند باعث شود، تا از روی ظاهر نیز بسیاری از موارد مشخص شود. درمان پارکینسون در برخی از مواقع با استفاده از دارو انجام می شود. گاهی هم ممکن است، این بیماری درمان نداشته باشد، ولی اگر در زمان درستی برای درمان نشود، و علائم و نشانه های آن به صورت دقیق ارزیابی شود، می تواند به درمان پارکینسون امیدوار بود.
در برخی از مواقع متخصص مغز و اعصاب برای این که بخش خاصی از مغز را تنظیم کند، ممکن است، انجام عمل جراحی را به شما پیشنهاد کند. بیماری پارکینسون بعد از این که فرد دچار آلزایمر می شود، معمولاً بیشترین آمار را در بین افراد دارد، و باعث تخریب اعصاب نیز می شود. بیماری پارکینسون به عنوان یک بیماری نورولوژیک محسوب می شود، و فرد را مبتلا به مشکلات خاصی می کند، به طوری که سبب می شود، توانایی جسمی و روحی در شخص کاهش پیدا کند، و مشکلات زیادی را برای بیماران به وجود بیاورد. زمانی که دچار این بیماری می شوید، می تواند بخشی از سیستم اعصاب را درگیر کند. ساقه ی مغز قسمتی از مغز محسوب می شود، که در قسمت زیری قرار دارد، و خود مغز میانی و پل مغزی را درگیر می کند. در داخل ساقه مغز یک منطقه کوچکی وجود دارد، که ماده سیاه نامیده می شود، و در نهایت جهت تنظیم حرکات بدن نقش بسیار مهمی را ایفا می کند. در این بیماری سلول ها دیگر نمی توانند ساخت دوپامین را متوقف سازند، و در نهایت دوپامین در مغز کاهش پیدا می کند.
علائم بیماری پارکینسون
-
لرزش
ایجاد لرزش می تواند از یک اندام آغاز شود، که اغلب دست یا انگشتان دست است. ممکن است، فرد انگشت شست و سبابه را به هم بمالد، که به آن لرزش پیل رولینگ گفته می شود. در برخی از مواقع هم ممکن است، لرزش در هنگام استراحت به وجود بیاید. به مرور زمان بیماری پارکینسون حرکت را کند می کند، و کارهای ساده را زمان بر می کند.
-
سفتی عضلات
هر نقطه ای از بدن می تواند دچار سفتی شود. عضلات سخت می توانند دردناک باشد، و دامنه ی حرکت را محدود کنند.
-
اختلال در قامت و تعادل
در برخی از مواقع ممکن است، فرد قامت خمیده پیدا کند، و یا ممکن است، دچار مشکل تعادل شود.
-
از دست دادن حرکات اتوماتیک
گاهی اوقات ممکن است، توانایی انجام حرکات مختلف اعم از چشمک زدن، لبخند زدن یا حرکت دست ها را هنگام راه رفتن کاهش پیدا کند.
-
تغییرات تکلم
گاهی اوقات ممکن است، تکلم افراد آرام، سریع، مبهم یا با تردید باشد.
-
تغییرات نوشتار
ممکن است، نوشتن برای شما دشوار شود، و دست خط فرد کوچک به نظر برسد.
در چه مواردی باید به پزشک متخصص مغز و اعصاب مراجعه کنید؟
زمانی که دچار این بیماری می شوید، سلول های عصبی (نورون ها) که در مغز وجود دارند، به مرور زمان تخریب می شوند، و از بین می روند. برخی از این علائم به خاطر از بین رفتن نورون هایی می باشد، که یک پیام رسان شیمیایی در مغز (دوپامین) تولید می کنند. زمانی که سطح دوپامین کاهش پیدا می کند، سبب می شود، تا باعث فعالیت غیرطبیعی مغز می شود، و علائم بیماری پارکینسون به وجود می آید.
-
ژنتیک
پزشکان و متحققانی که در این زمینه در حال تحقیق و پژوهش می باشند، جهش های ژنتیکی خاصی را شناسایی کرده اند، که می تواند سبب ایجاد بیماری پارکینسون شود.
-
محرک های محیطی
در صورت قرار گرفتن در برابر یک سری از سموم خاص و یا برخی عوامل محیطی ممکن است، خطر ابتلا به بیماری پارکینسون را در آینده افزایش دهد، ولی خطر آن نسبتاً کم است. زمانی که افراد به این بیماری دچار می شوند، در مغز مبتلایان به پارکینسون تغییرات بسیاری رخ می دهد،
-
وجود اجسام لویی
اجسام لویی شامل مجموعه ای از مواد خاص درون سلول های مغزی نشانگرهای میکروسکوپی بیماری پارکینسون می باشند.
علت پارکینسون
همان طور که قبلاً هم گفتیم، زمانی که دچار این بیماری می شوید، این بیماری به واسطه ی از بین رفتن سلول های عصبی در بخشی از مغز صورت می گیرد. سلول های عصبی وظیفه ی تولید ماده شیمیایی به اسم دوپامین را برعهده دارد.
-
ژنتیک
ژنتیک به عنوان یکی از دلایل به وجود آورنده ی این بیماری می باشد. بیماری پارکینسون ناشی از انتقال ژن های معیوب توسط مادلین می باشد، و به طور کلی ارثی خواهد بود، ولی درصد وراثت آن کم است.
-
محیط
عوامل محیطی یکی دیگر از عوامل به وجود آورنده ی پارکینسون می باشد. استفاده از سم های دفع آفات، علف کش ها در کشاورزی و... از جمله مواردی می باشد، که باعث می شود، سلول های عصبی از بین بروند.
-
استفاده از برخی داروها
در برخی از مواقع استفاده طولانی مدت از داروهای ضد روان پریشی باعث ایجاد پارکینسون می شود. در صورتی که مصرف داروها قطع شود، شاید درمان پارکینسون بهتر شود، و وضعیت بیمار رو به بهبودی پیش برود.
-
بیماری های عروق مغزی
سکته های کوچک در برخی از افراد باعث می شود، که قسمتی از بخش های مغزی دچار مرگ شوند، و در نهایت این موضوع سبب می شود، تا پارکینسون بیشتر شود.
-
اتفاقات بد عصبی
یکی از مواردی که باعث بروز پارکینسون در شخص می شود، به طور کلی رویکرد بد عصبی است، به طوری که شخص درگیر اتفاق بدی می شود، و این اتفاق برای او بسیار مشکل ساز خواهد شد، و در نهایت سبب بروز بیماری پارکینسون شده و اگر دیر شود، درمان پارکینسون به شخصی صورت می گیرد.
عوامل خطر بیماری پارکینسون شامل موارد زیر می باشد.
-
سن
افرادی که دوره ی جوانی خود به سر می برند، به بیماری پارکینسون مبتلا می شوند. این بیماری معمولاً از میانسالی و یا پیری آغاز و خطر آن با افزایش سن افزایش پیدا می کند.
-
وراثت
در مواردی که یکی از بستگان نزدیک شما به این بیماری مبتلا باشند، می تواند احتمال ابتلا به این بیماری در او افزایش دهد.
-
جنسیت
آقایان بیشتر از بانوان در معرض خطر بیماری پارکینسون قرار دارند.
-
قرار گرفتن در معرض سموم
قرار گرفتن در معرض علف کش ها و سموم دفع آفات ممکن است، خطر ابتلا به بیماری پارکینسون را کمی افزایش دهد.
عوارض بیماری پارکینسون
-
مشکلات تفکر
گاهی اوقات ممکن است، افراد دچار مشکلات شناختی و مشکلات تفکر را تجربه کنند. این مشکلات معمولاً در مراحل بعدی بیماری پارکینسون اتفاق می افتد. این دسته از مشکلات شناختی چندان به داروها پاسخگو نیستند.
-
افسردگی و تغییرات عاطفی
در برخی از مواقع ممکن است، افراد در مراحل اولیه دچار افسردگی شوند. درمان افسردگی می تواند توانایی مقابله با سایر چالش های بیماری پارکینسون را آسان تر کند. تغییرات عاطفی دیگری از قبیل ترس، اضطراب یا از بین رفتن انگیزه را تجربه کنند.
-
مشکلات بلع
زمانی که این بیماری پیشرفت می کند، در برخی از مواقع ممکن است، بلع بیمار دچار مشکل شود. بزاق به خاطر کند شدن بلع در دهان جمع می شود، و سبب به سرازیری آب دهان می شود.
-
مشکلات جویدن و خوردن
زمانی که در مراحل آخر مراحل باشید، بیماری پارکینسون می تواند بر عضلات دهان تأثیر بگذارد، و جویدن را مشکل کند. هم چنین ممکن است، سبب خفگی و سوء تغذیه شود.
-
اختلالات خواب
اکثر افرادی که به پارکینسون مبتلا می شوند، اغلب دارای مشکلات خواب هستند.
-
زود هنگام و یا خوابیدن در طول روز
افرادی که اختلال عملکرد خواب با حرکت سریع چشم را تجربه می کنند، که همراه با انجام دادن فعالیت هایی در خواب است. مصرف داروها ممکن است، به رفع این مشکلات کمک کنند.
-
مشکلات مثانه
این بیماری می تواند سبب ایجاد مشکلات مثانه مانند عدم توانایی در کنترل ادرار یا مشکل در ادرار کردن شود.
-
یبوست
افرادی که دچار پارکینسون می شوند، ممکن است، دچار یبوست شوند. این مورد می تواند به خاطر کندتر شدن حرکات دستگاه گوارش شود.
ممکن است، برخی از مواردی که در ادامه به آن اشاره می کنیم، را تجربه کنید.
- زمانی که افراد می ایستند، ممکن است، به خاطر افت ناگهانی فشار خون احساس سرگیجه و یا سبک سری را داشته باشند.
- در برخی از موارد ممکن است، در شناسایی بوها و یا تفاوت بین بوها دچار مشکل شوید.
- اکثر افرادی که دچار پارکینسون می شوند، انرژی خود را از دست می دهند، و یا خیلی زود احساس خستگی می کنند.
- گاهی اوقات ممکن است، برخی از مبتلایان به پارکینسون درد را تجربه کنند، چه در نواحی مشخصی از بدن و چه در کل بدنشان
- برخی از افراد مبتلا به پارکینسون متوجه کاهش میل یا عملکرد جنسی خود می شوند.
پیشگیری از بیماری پارکینسون
با توجه به این که علل ایجاد بیماری پارکینسون ناشناخته می باشد. انجام ورزش های روزانه به صورت منظم در صورتی که از نوع هوازی باشد، ممکن است، خطر ابتلا به بیماری پارکینسون را کاهش دهد. هم چنین افرادی که نوشیدنی های حاوی کافئین را می نوشند، در مقایسه با افرادی که این نوشیدنی ها را نمی نوشند، به این بیماری کمتر مبتلا می شوند. نوشیدن چای سبز نیز با کاهش خطر ابتلا به بیماری پارکینسون به همراه دارد.
تشخیص بیماری پارکینسون
هیچ آزمایش خاصی برای تشخیص بیماری پارکینسون وجود ندارد. متخصصی که در این زمینه در حال فعالیت می باشد، بیماری پارکینسون را با توجه به تاریخچه پزشکی، بررسی علائم و نشانه های شما و معاینه بالینی و عصبی تشخیص می دهد. پزشک معالج شما می تواند از روش های زیر برای تشخیص بیماری استفاده کند.
- متخصص می تواند انجام اسکن SPECT (اسکن انتقال دهنده دوپامین (DAT)) را برای شما تجویز کند. انجام این اسکن می تواند به تأیید تشخیص کمک کند، ولی علائم و معاینه عصبی در نهایت تشخیص درست را تعیین می کند.
- انجام آزمایش هایی مانند آزمایش خون را برای شما تجویز می کنند، تا تشخیص های دیگری که ممکن است، باعث علائم شما شود را رد کند.
- تجویز روش های تصویربرداری مختلفی اعم از MRI ،CT، سونوگرافی مغز و PET در مورد کمک به رد دیگر اختلالات کمک می کند.
- به غیر از معاینه ی پزشک مغز و اعصاب ممکن است، یک داروی بیماری پارکینسون مثل کاربیدوپا-لوودوپا به شما بدهد. برای بروز اثر دارو باید دوز کافی آن تجویز شود، چون دوزهای پایین برای یک یا دو روز قابل اعتماد نیستند.
درمان بیماری پارکینسون
برای درمان بیماری پارکینسون راهکار مشخصی وجود ندارد، ولی برخی از داروها می توانند به صورت چشمگیری به کنترل علائم شما کمک کنند. پزشک معالج شما می تواند برای درمان این بیماری به شما توصیه کند، سبک زندگی خود را تغییر داده، و ورزش هوازی را به صورت مداوم انجام دهید.
مصرف داروها می تواند به شما در مدیریت مشکلات در راه رفتن، حرکت و لرزش کمک کند. این داروها دوپامین را افزایش می دهد، و یا جایگزین می کنند. افرادی که درگیر این بیماری می شوند، غلظت دوپامین مغزی کمی دارند. دوپامین به صورت مستقیم نمی تواند تزریق شود، زیرا نمی تواند وارد مغز شود. در برخی از موارد ممکن است، بعد از این درمان خود آغاز کردید، علائم به میزان قابل توجهی بهبود پیدا می کند. داروهایی که ممکن است، پزشک بعد از معاینه برای شما تجویز کند، شامل موارد زیر است.
- کاربی دوپا-لوودوپا به عنوان مؤثرترین داروی بیماری پارکینسون می باشد. این دارو به عنوان یک ماده شیمیایی طبیعی می باشد، که به مغز شما منتقل می شود، و در آن جا به دوپامین تبدیل می شود. لوودوپا با کاربی دوپا ترکیب شده است، که لوودوپا را از تبدیل سریع به دوپامین خارج از مغز شما محافظت می کند. این کار سبب کاهش عوارض جانبی مانند حالت تهوع می شود. عوارض جانبی مصرف این دارو می تواند شامل حالت تهوع یا احساس سبکی سر باشد.
- تزریق پیوسته ی کاربیدوپا لوودوپا که از کاربیدوپا و لوودوپا ساخته شده است. تجویز این دارو از طریق لوله تغذیه ای انجام می شود، که دارو را به صورت ژل به طور مستقیم به روده کوچک منتقل می کند. این بیماری مناسب برای آن دسته از بیمارانی می باشد، که بیماری پارکینسون پیشرفته تر است، که هنوز هم به کربیدوپا لوودوپا پاسخ می دهند، ولی در پاسخ آن ها نوسانات زیادی وجود دارد. این دارو که به صورت مداوم تزریق می شود، سطح خونی این دو دارو ثابت می ماند. جاگذاری لوله نیاز به یک عمل جراحی کوچک دارد.
- آگونیست های دوپامین برخلاف لوودوپا آگونیست های دوپامین به دوپامین تبدیل نمی شوند. در عوض آن ها اثرات دوپامین را در مغز تقلید می کنند. این دارو به اندازه ی لوودوپا در درمان علائم پارکینسون تأثیرگذار نیست، ولی با این حال دوام بیشتری دارند، و ممکن است، همراه با لوودوپا جهت متعادل کردن اثر خاموش و روشن شدن لودوپا مورد استفاده قرار گیرند. از عوارض این دارو می توان به توهم، خواب آلودگی و رفتارهای اجباری مانند بیش فعالی جنسی، قمار و غذا خوردن اشاره کرد.
- مهار کننده های MAO B که شامل سلژیلین (Eldepryl,Zelapar)، rasagiline (Azilect) و (Xadago Safinamide) می باشد. این دارو می تواند با مهار آنزیم مونوآمین اکسید از (MAO B) B در مغز از تخریب دوپامین مغز جلوگیری کنند. این آنزیم می تواند سبب متابولیزه شدن دوپامین مغز شود. از عوارض جانبی این دارو می توان به حالت تهوع و یا بی خوابی اشاره کرد. این دارو در صورت اضافه شدن کاربی دوپا-لوودوپا خطر ایجاد توهم را افزایش می دهد.
- مهار کننده های (COMT) می توانند با مهار کردن آنزیمی که سبب تخریب دوپامین می شود، اثر درمانی لودوپا را طولانی تر کند. از عوارض جانبی این دارو می توان به افزایش خطر حرکات غیر ارادی (دیسکینزی) اشاره کرد، که عمدتاً از افزایش غلظت لودوپا ناشی می شود.
- تولکاپون (Tasmar) یکی دیگر از مهارکننده های COMT می باشد، که به خاطر خطر آسیب جدی کبدی و نارسایی کبد بندرت تجویز می شود.
- آنتی کولینرژیک ها جهت کنترل لرزش ناشی از بیماری پارکینسون تجویز می شوند. از عوارض جانبی این دارو می توان به اختلال در حافظه، گیجی، توهم، یبوست، خشکی دهان و ادرار مختل شده اشاره کرد.
- آمانتادین را به تنهایی تجویز می کنند، تا در کوتاه مدت علائم بیماری پارکینسون خفیف و در مراحل اولیه را تسکین دهند. از عوارض جانبی این دارو می توان به ایجاد لکه های بنفش بر روی پوست، تورم مچ پا یا توهم اشاره کرد.
روش های جراحی
زمانی که از روش تحریک عمیق مغزی برای درمان بیماران استفاده می کنند، جراحان الکترود را در بخش خاصی از مغز قرار می دهند. الکترودها به یک ژنراتور که در قفسه سینه در نزدیکی استخوان ترقوه کار گذاشته شده است، متصل می شوند، که ایمپالس های الکتریکی را به مغز شما ارسال می کند، و ممکن است، علائم بیماری پارکینسون شما را کاهش دهد. پزشک معالج شما شرایط بیمار را در موارد ضروری برای درمان تنظیم کند. زمانی که انجام جراحی را انتخاب می کنید، ممکن است، خطرتی از جمله عفونت، سکته و یا خونریزی مغزی را به دنبال داشته باشد. بعضی از افراد با سیستم DBS دچار مشکلاتی می شوند، و یا به خاطر تحریک عوارضی دارند، و ممکن است، پزشک متخصص مغز و اعصاب احتیاج به تنظیم و یا جایگزینی برخی از قسمت های سیستم داشته باشد. تحریک عمیق مغزی برای آن دسته از افرادی استفاده می شود، که به بیماری پیشرفته پارکینسون مبتلا هستند، و دارای پاسخ دارویی ناپایدار می باشند.
DBS می تواند به تثبیت نوسانات دارویی بیماران کمک کند. حرکات غیر ارادی را کاهش و یا متوقف می کند. هم چنین می تواند لرزش و سفتی را کاهش و کندی حرکت را درمان کند. در کنترل پاسخ های نامنظم و نوسانی به لودوپا یا برای کنترل دیسکینزی که با تنظیم دارویی بهبود نمی یابد، تأثیرگذار هستند. DBS ممکن است، برای علائم پارکینسون فواید پایداری ایجاد کند، ولی بیماری پارکینسون را از پیشرفت کردن بر نمی گرداند.