سوند معده یکی از تخصص های پزشکی می باشد، که کاربرد بسیاری در حوزه ی درمان افراد مختلف دارد. آن دسته از بیمارانی نمی توانند غذا و یا آب بخورند، از سوند معده برای تغذیه ی فرد استفاده می شود. با توجه به این که در درمان بیماری ها تغذیه جایگاه ویژه ای دارد، و باید مواد غذایی مورد نیاز به بدن بیمار برسد، تا سیستم ایمنی بدن فرد قوی بماند، و توان مقابله با بیماری را از دست ندهد. جهت استفاده از خدمات نصب سوند در منزل کرج و نصب سوند معده در منزل می توانید با مرکز پزشکی سلامت نوین تماس بگیرید.
سوند معده چیست؟
گاهی اوقات بیمار به خاطر دلایلی چون جراحی، بی اشتهایی و اختلال در بلع نمی تواند از طریق دهان تغذیه شود، و همین موضوع باعث می شود، تا برای تغذیه بیماران از لوله های مختلف استفاده شود. برای تغذیه به وسیله لوله گاواژ باید این لوله از طریق بینی وارد معده شود، که تغذیه با آن به دو صورت بلند مدت و کوتاه مدت می باشد.
سوند معده (سوند گاواژ) لوله ای تیوب مانند بلند و نازک از جنس قابل انعطاف و نرم می باشد، و بیمارانی که باید مدت طولانی از طریق گاواژ تغذیه شوند، با لوله سوند از بیمارستان مرخص می شوند، و در خانه تحت مراقبت قرار می گیرند.
هم چنین بخوانید: سوند چیست؟
سوند معده در منزل
گاهی اوقات به خاطر به وجود آمدن بعضی مشکلات برای افراد ممکن است، در منزل بستری شوند. این افراد برای بهبودی و رفع بیماری نیاز به خدمات پرستاری در منزل دارند. بعضی از بیماران هم ممکن است، به خاطر این که در بلع غذاهای خود دچار مشکل می شوند، نیاز به سوند معده در منزل داشته باشند.
کاربرد سوند معده
سوند معده به کاهش اتساع شکم، تهوع، استفراغ و آسپیراسیون کمک می کند. همچنین ممکن است، برای اعمال جراحی شکمی و آناستوموزها جهت تخلیه ی گاز و ترشحات گوارشی مورد استفاده قرار بگیرند.
گاواژ چیست؟
با توجه به این که غذا خوردن از نیازهای اولیه همه افراد می باشد، ممکن است، گاهی رفع این نیاز اولیه به خاطر برخی بیماری ها، بی اشتهایی، اختلال در بلع، جراحی و… مختل شود. با توجه به این که تغذیه از طریق دهانی امکان پذیر نمی باشد، و باید از روش هایی مانند تغذیه با لوله استفاده کرد. به تغذیه از طریق لوله گاواژ کردن می گویند، و معمولاً در این روش لوله از راه بینی وارد معده می شود.
تغذیه با لوله به دو صورت کوتاه مدت و بلند مدت می باشد، ولی در بیشتر موارد بعد از مدت کوتاهی بیمار توانایی تغذیه از راه دهان پیدا می کند، و به شرایط عادی برمی گردد.
مواردی که قبل از سوند گذاری معده باید رعایت شود.
- یک هفته پیش از لوله گذاری به هیچ عنوان نباید آسپرین و رقیق کننده مصرف کنید.
- بیمار از 8 ساعت قبل از لوله گذاری نباید چیزی بخورد، و بیاشامد.
- اگر بیمار سالمند می باشد، و دندان های آن مصنوعی می باشد، باید قبل از عمل آن را خارج کنید.
- آموزش بیمار در مورد هدف از لوله گذاری و روش وارد سازی آن
- دادن توضیح در مورد حالت ها و احساس های مورد انتظار در طی لوله گذاری
انواع سوند
از سوند گذاری برای کاربردهای مختلفی انجام می شود. با توجه به این که عمل سوند گذاری بسیار حساس و مهم می باشد، حتماً باید توسط پزشک متخصص و پرستار بیمار انجام شود.
-
سوند ادراری
سوند ادرار از پرکاربرد ترین سوندهایی که در بیمارستان ها، مراکز درمانی و یا در منزل استفاده می شوند، از سوند ادراری برای جمع آوری و نگهداری ادرار و تخلیه کردن آن استفاده می شود. گاهی ممکن است، بیمار به خاطر دلایل مختلفی قادر به خارج کردن ادرار خود نباشد، و از آن جایی که نگهداشتن ادرار، باعث فشار و صدمات زیادی به کلیه می شود، به همین خاطر استفاده از این سوند ها می تواند کمک حال این بیماران باشد. عدم ناتوانی دفع ادرار، چه به طور دوره کوتاه مدت و یا بلند مدت باشد، نصب سوند امری مهم و ضروری به شمار می رود.
این سوندها به وسیله ی مجاری ادراری داخل مثانه قرار می گیرند، و به کمک کیسه ادرار از بدن خارج و تخلیه می شوند. این سوندها طول بلند، انعطاف پذیر و نرمی دارند.
مطلب پیشنهادی: مدت زمان تعویض سوند ادراری چقدر است؟
-
سوند معده
از سوند معده در بیمارستان ها و مراکز درمانی جهت تغذیه و تخلیه ی مواد از معده استفاده می شود، سوند معده (نازوگاستریک یا Ng tube) است. این سوند یک لوله بلند، باریک و نرم می باشد، که روی آن در فواصل معینی نشانه گذاری هایی (خطوط رادیواپک) طراحی شده است.
-
سوند ساکشن
از سوند ساکشن برای تخلیه ی ترشحات استفاده می شود. این سوند از نظر شکل ظاهری، سوند ساکشن، با سوند نلاتون بسیار شبیه به هم می باشد، به همین خاطر نباید به اشتباه از هم استفاده شوند. از این وسیله برای خارج کردن ترشحات داخل نای و مخاط به وسیله ی اتصال لوله کاتتر به دستگاه ساکشن، استفاده می شود.
-
سوند رکتال
از سوند رکتال برای تخلیه گاز و مواد دفعی در بیمارانی که پس از انجام عمل نمی توانند این کار را انجام دهند، استفاده می شود. همچنین در مواردی مانند یبوست، دادن دارو و تنقیه کردن و اجابت مزاج می توان از سوند رکتال (رکتال تیوب) کمک گرفت.
این سوند از مواد مدیکال و گرید پزشکی بالا تولید می شود. در انتهای لوله سوراخ هایی برای کمک به خروج مایعات به صورت پانچ شده قرار داده شده است.
چه بیمارانی نیاز به استفاده از سوند معده دارند؟
-
بیمارانی که بلع ندارند.
-
بیماران بی هوش و نیمه بی هوش
-
بیمارانی که از راه دهان کالری کافی دریافت نمی کنند.
چه بیمارانی نباید از سوند معده استفاده کنند؟
-
بیمارانی که مبتلا به شوک می باشند.
-
بیمارانی که اسهال شدید و غیر قابل کنترل دارند.
مراحل دارو دادن از طریق سوند معده
با توجه به این که لازم است، بیماران برای بهبودی سریع تر خود دارو مصرف کنند. داروهایی که به صورت مایع هستند، مانند شربت، مصرف آن توسط سوند معده آسان می باشد، ولی برای دادن قرص به بیمار شرایط ویژه ای نیاز است.
-
قبل از دادن دارو لوله را با 30 سی سی آب شست و شو دهید.
-
قرص ها را خرد کنید. برای خرد کردن قرص ها می توانید از هاون استفاده کنید، و به کمک دسته هاون آن ها را خرد کنید، و سپس داخل آب گرم آن را حل کنید، به طوری که تکه های ریز آن باعث انسداد لوله نشود.
-
داروهای حل شده را داخل سرنگ کشیده، سرنگ را در انتهای لوله معده قرار داده، و محلول را به داخل لوله وارد کنید.
چه زمانی باید با پزشک خود تماس بگیرید
-
هنگام خارج شدن لوله از معده
-
در صورت بروز مشکل تنفسی
-
در صورت بروز اسهال، تهوع، رنگ تیره ادرار، یبوست، خشکی دهان و بوی بد ادرار
مراقبت های بعد از سوند گذاری معده
- حواستان به درجه بندى روى لوله باشد، تا از جا به جایی لوله به داخل معده یا خارج از آن جلوگیری شود.
- قبل از شروع تغذیه ی روزانه لوله باید 360 درجه به چپ و راست چرخانده شود. تا از چرخش راحت لوله و عدم چسبندگی اطمینان حاصل شود.
نحوه گذاشتن سوند معده در منزل کرج
- برای انجام این کار اول دست های خود را بشویید.
- بیمار را در وضعیت نشسته یا نیمه نشسته قرار دهید.
- جهت جلوگیری از ورود مواد غذایی به ریه ی بیمار قبل از هر بار تغذیه مطمئن شوید، که لوله در معده قرار دارد، سرنگ را به لوله معده وصل کنید، و مقداری از محتویات معده را به داخل سرنگ بکشید، و سپس مجدداً آن را به معده تزریق کنید. زمانی که احساس کردید، محتویات معده به داخل سرنگ کشیده نشده است، در این صورت ممکن است، که لوله داخل معده نباشد، و باید توسط پرستار با تجربه بررسی شود.
- باقی مانده معده را لاواژ نمایید. در صورتی که بیشتر از 100 سی سی غذا در معده باقی مانده باشد، نشان دهنده ی تأخیر در تخلیه معده است. مایع کشیده شده، را به معده برگردانید، و تغذیه ی بیمار را در آن جلسه حذف کنید.
- شروع گاواژ بعد از ناشتا بودن بیمار با آب ساده یا سرم قندی 5% یا آبمیوه طبیعی تازه ترجیحاً آب سیب صاف شده صورت گیرد.
- بهتر است در شروع گاواژ از حجم 50 سی سی هر 4 ساعت استفاده شود، و در صورت تحمل حجم گاواژ هر 4 ساعت 25 سی سی اضافه شود، تا به میزان مورد نظر کارشناس تغذیه برسد.
- اگر هنگام کشیدن مایع معده ترشحات سبز رنگ مشاهده شد، به گاواژ دادن بیمار ادامه دهید.
- اول لوله معده را با فشار انگشتان خود ببندید، تا از ورود هوا به معده جلوگیری شود، بعد سرنگ را از انتهای لوله جدا کنید، و پیستون را از داخل سرنگ خارج کنید.
- سرنگ را به لوله وصل کرده، و لوله را با 30 سی سی آب بشویید.
- قبل از تمام شدن آب محلول غذایی ولرم را که کاملاً صاف شده، به داخل سرنگ بریزید. در تمام مدت سرنگ باید پر از محلول غذایی باشد. شما با بالا و پایین بردن سرنگ و ایجاد فشار ملایم به جدار لوله می توانید سرعت ورود غذا به معده را کنترل کنید.
- مایع و پودر گاواژ باید به آرامی و در مدت 10 تا 15 دقیقه تزریق شود.
- پیش از این که محلول غذایی به طور کامل تمام شود، حدود 30 تا 50 سی سی آب ساده را به درون سرنگ بریزید، تا لوله شسته شود.
- شستشوی مرتب لوله قبل و بعد از گاواژ به پیشگیری از انسداد لوله کمک می کند.
- قبل از تمام شدن آب سوند معده را با فشار انگشتان ببندید، و سرنگ را از لوله معده جدا کنید. پیستون را داخل سرنگ قرار دهید، و مجدداً سرنگ را به سر لوله وصل کنید، تا از ورود هوا به داخل معده جلوگیری شود. سپس بیمار را به مدت زمان 30 دقیقه در همان وضعیت قرار دهید.
مراقبت پرستاری از سوند معده
- غذای آماده و یا مواد خوراکی به هیچ نباید خیلی سرد و یا خیلی گرم باشند. به خاطر همین موضوع بهتر است، مواد غذایی را به مدت حدود 45 دقیقه در دمای محیط قرار دهید. این کار باعث می شود، تا هم دمای محیط شوند.
- قبل از این که گاواژ را با سوند معده شروع کنید، از بیمار بخواهید در حالت نشسته و یا نیمه نشسته قرار بگیرد. در بعضی از مواقع ممکن است، بیمار نتواند این کار را انجام بدهد. در این مواقع به کمک صندلی بیمار را در این شرایط قرار دهید، تا گاواژ راحت تر شود.
- به محل قرار گیری سرنگ توجه کنید. سرنگ باید در محل انتهایی سوند معده قرار داده شود.
- دقت کنید داشته باشید، که بیمار ممکن است، شرایط خاصی داشته باشد، به همین خاطر فقط حجم مورد نیاز را گاواژ کنید.
- برای انجام گاواژ مایع مورد نظر را داخل سرنگ گاواژ بریزید، و بعد اجازه دهید، تا مواد به کمک نیروی جاذبه وارد معده بیمار گردند. دقت کنید، تا جایی که ممکن است، از ورود هوا به معده بیمار جلوگیری شود.
- پس از این که کار گاواژ کردن به پایان رسید، لوله را به خوبی و با دقت شست و شو دهید.
- سرنگ گاواژ را نیز پس از اتمام کار به خوبی شست و شو دهید، چون که برای انجام دوباره گاواژ به آن نیاز خواهید داشت.
-
بعد از این که گاواژتان تمام شد، به مدت حدوداً نیم ساعت تا یک ساعت بیمار را در همین حالت نشسته و یا نیمه نشسته قرار دهید. این موضوع باعث می شود، از ورود مواد غذایی به داخل ریه ها جلوگیری شود. همچنین احتمال ایجاد عفونت ریه نیز بسیار کمتر خواهد شد.
-
به محل قرار گیری سرنگ توجه داشته باشید. سرنگ باید در محل انتهایی سوند معده قرار داده شود.
زمانی که هنگام استفاده از سوند معده در منزل بیمار دچار افت قند خون یا افت فشار خون شد، ابتدا آرامش خود را حفظ کرده، و از خدمات سرم تراپی در منزل استفاده کنید.
مزایای سوند معده
زمانی که شخص قادر به خوردن و آشامیدن نباشد، با لوله گذاری سوند معده و تغذیه با آن می توان به بیمار کمک کرد، تا مواد غذایی و داروهای مورد نیاز خود را دریافت کند. لوله تغذیه بینی معده می تواند به پزشک در درمان انسداد روده به روش هایی که نسبت به جراحی روده کمتر تهاجمی است، نیز کمک کند.
پزشکان برای به دست آوردن نمونه ای از محتویات معده برای آنالیز نیز می توانند از این لوله استفاده کنند، و این کار می تواند به آن ها در تشخیص کمک کند.
عوارض سوند معده
با توجه به این که سوند معده یک وسیله خارجیست، که از بیرون وارد معده بیمار می شود، به هیمن خاطر ممکن است، بیمار را دچار عوارضی مانند درد، مشکلات تنفسی، ترومای بینی و... کند. بیماران زیادی هنگام استفاده از سوند احساس خوبی ندارند، به همین خاطر باید پزشک با نهایت دقت و در صورت لزوم استفاده از سوند معده را تجویز کند. اگر بیمار برای مدت طولانی مجبور به استفاده از سوند معده شود ممکن است، در بینی او زخم هایی ایجاد شود.
هم چنین استفاده از سوند معده ممکن است، بیمار را دچار عوارضی مانند درد، مشکلات تنفسی، ترومای بینی و مشکلاتی کند. علاوه بر این موارد، بیشتر بیماران به خاطر استفاده از سوند معده احساس ناراحتی می کنند. به همین دلیل پزشکان باید نهایت دقت را داشته باشند، که جز در مواقع لزوم از این وسیله استفاده نکنند.
در صورت استفاده طولانی مدت از سوند معده ممکن است، در بینی آن ها زخم هایی ایجاد شود. دچار زخم هایی در بینی خود شوند. مرکز پزشکی سلامت نوین خدمات بخیه زدن در منزل و پانسمان زخم در منزل را نیز در کنار دیگر خدمات خود ارائه می دهد. خدمات این مرکز به صورت 24 ساعته ارائه داده می شود، و تمام مناطق و شهرهای کرج تحت پوشش این مجموعه است.
سوالات متداول
نام دیگر سوند معده چیست؟
سوند گاواژ
انجام گاواژ در سوند معده حتماً باید توسط پزشک انجام شود؟
بله. با توجه به این که گاواژ یک کار حساس است و باید توسط یک پزشک یا یک پرستار حرفه ای انجام شود.
آیا ممکن است، بعد از گاواژ بیمار دچار مشکلات تنفسی شود؟
در این مواقع باید سوند معده از بیمار خارج شود. و با یک پزشک معالج بیمار تماس بگیرید.