آلزایمر به عنوان بیماری ای تخریب کننده ی سلول های بافت خاکستری مغز می باشد، که معمولاً به خاطر رسوب ماده ای به نام آمیلویید یا تنگل می باشد، که باعث از بین رفتن سلول های خاکستری مغز می شود. بیماری آلزایمر به عنوان یک بیماری مغزی پیش رونده و غیرقابل برگشت می باشد، که به مرور زمان حافظه و قدرت تفکر را از بین می برد، و باعث می شود، توانایی انجام کارهای ساده را از فرد بگیرد. شروع این بیماری به آرامی می باشد، و در مرحله ی اول بخش هایی از مغز که کنترل حافظه و زبان را برعهده دارند، دربر می گیرد. با توجه به این که این بیماری به عنوان یک بیماری پیش رونده می باشد. منظور از پیش رونده بودن این بیماری این است، که به مرور زمان قسمت های بیشتری از مغز آسیب می بیند. قطعاً زمانی که این اتفاق می افتد، علائم بیشتری دیده شده، و بیماری تشدید می شود. به طور کلی بیماری آلزایمر یک بیماری مهلک می باشد، که در نهایت بر تمام شرایط زندگی فرد تأثیر می گذارد.
زمانی که این بیماری در حال پیشرفت می باشد، پروتئین در مغز انباشته شده، و ساختاری را تشکیل می دهند، که به آن پلاک گفته می شود. زمانی که این اتفاق می افتد، باعث می شود، تا ارتباطی که بین سلول های عصبی وجود داشته قطع شود، و در نهایت سلول های عصبی می میرند. برخی از مواد شیمیایی مهم مغز در بیماران مبتلا به آلزایمر کاهش می یابد. این انتقال دهنده های شیمیایی پیام به انتقال سیگنال های اطراف مغز کمک می کنند. زمانی که این مواد در مغز کاهش می یابند، سیگنال ها به درستی منتقل نمی شوند. بیماری آلزایمر می تواند بر جنبه های مختلف زندگی فرد تأثیر گذارد، که برخی از این موارد شامل:
- توانایی های شناختی و عملکردی
تأثیر گذاشتن توانایی فرد در فهم، تفکر، یادآوردن و ارتباط
- احساسات و خلق و خو
گاهش اوقات ممکن است، فرد بی انگیزه شود، و دوست نداشته باشد، کارهای مورد علاقه و روزمره خود را انجام دهد.
- رفتار
گاهی اوقات ممکن است، فرد واکنش هایی را نشان دهد، که مطابق با ویژگی های شخصیتی او نباشد.
- توانایی های فیزیکی
زمانی که یک فرد دچار این بیماری می شود، ممکن است، بر توانایی های حرکتی و هماهنگی های فرد تأثیر بگذارد. این تأثیرات باعث می شود، که فرد قادر به انجام فعالیت های روزمره خود نباشد.
علل ابتلا به آلزایمر
- افزایش سن
- داشتن سابقه ی خانوادگی ابتلا به بیماری آلزایمر
- آسیب دیدگی های شدید سر در گذشته
- عوامل مربوط به سبک زندگی و عوارضی که به خاطر بیماری های قلبی عروقی ایجاد می شوند.
مراحل بیماری آلزایمر
-
مرحله اول: بدون اخلال
زمانی که بیمار در این مرحله می باشد، بیماری آلزایمر قابل تشخیص نمی باشد، و مشکلات حافظه یا علائم دمانس قابل تشخیص نیستند.
-
مرحله دوم: زوال بسیار خفیف
در این مرحله از بیماری ممکن است، بیمار مشکلات حافظه ای جزئی داشته باشد، و یا برخی چیزها را در اطراف منزل گم کند، البته نباید کاهش حافظه ناشی از افزایش سن را به عنوان آلزایمر شناسایی کرد.
-
مرحله سوم: زوال خفیف
بیمار به خاطر مشکلات شناختی و مشکلات حافظه خود اذیت می شود. هم چنین ممکن است، مشکلات زیر برای بیمار به وجود بیاید.
- پیدا کردن لغت مناسب در هنگام صحبت کردن
- به خاطر سپردن نام افراد جدید
- برنامه ریزی و سازمان دهی
-
مرحله چهارم: زوال متوسط
زمانی که بیمار وارد این مرحله می شود، علائم بیماری آلزایمر مشهود می شوند. هم چنین ممکن است، مشکلات زیر برای بیمار به وجود بیاید.
- مشکل در انجام محاسبات ساده
- فراموش کردن خاطرات زندگی شخصی
- اختلال در حافظه کوتاه مدت
-
مرحله پنجم: زوال نسبتاً شدید
زمانی که بیمار وارد این دوره از بیماری می شود، برای انجام کارهای روزمره خود به کمک نیاز دارد. هم چنین ممکن است، مشکلات زیر برای او به وجود بیاید.
- گیجی و سردرگمی شدید
- ناتوانی در یادآوری مسائل ساده
- مشکل داشتن در پوشیدن لباس مناسب
-
مرحله ششم: زوال شدید
زمانی که بیمار وارد این دوره از بیماری می شود، به مراقبت و نظارت مدام نیاز دارد.
-
مرحله هفتم: زوال بسیار شدید
این مرحله به عنوان آخرین مرحله بیماری آلزایمر می باشد. با توجه به این که بیماری آلزایمر یک بیماری لاعلاج می باشد، بیماران در این مرحله نزدیک به مرگ هستند. در مرحله هفتم بیماری آلزایمر بیماران توانایی خود را در واکنش به محرک های محیط و ارتباطی از دست می دهند.
علت مرگ در آلزایمر
فقدان خودآگاهی و مراقبت از خود، حبس طولانی مدت در تخت، ناتوانی در تغذیه، ناتوانی در دریافت تغذیه مناسب و کم آبی همه به عنوان عواملی می باشند، که تهدید کننده ی زندگی در بیماران زوال عقل هستند. در حالی که آسیب مغزی مرتبط با آلزایمر نیروی محرکه ی زوال شناختی و ناتوانی بیمار است، این بیماری ها و شرایط ثانویه در نهایت مسئول ایجاد زوال فیزیکی و مرگ بیمار هستند. عوارض این بیماری زمانی که فرد می میرد، در گواهی فوت او ذکر می شود. به همین خاطر مرگ و میر با علت اولیه آلزایمر و زوال عقل مرتبط به طور جدی کمتر گزارش شده است. این امر به ویژه از آن جایی که زوال عقل در طول سالیان متمادی به کندی پیشرفت می کند، مورد توجه قرار نمی گیرد. علاوه بر این تعداد قابل توجهی از بیماران در زمان زنده بودن یا پس از مرگ هرگز تشخیص رسمی عصبی دریافت نمی کنند.
علت اصلی مرگ و میر در بیماران آلزایمر به شرح زیر می باشد.
علت اصلی مرگ این بیماران عفونت ثانویه (ذات الریه) می باشد. عفونت های باکتریایی را می توان به راحتی با یک دوره آنتی بیوتیک در افراد سالم درمان کرد. زمانی که سالمندان دچار زوال عقل پیشرفته می شوند، معمولاً برای مبارزه با عفونت های باکتریایی، حتی با کمک این داروها، بسیار ضعیف هستند. عفونت ها اغلب پس از درمان عود می کنند. برای این که خیالتان از بابت مراقبت و نگهداری سالند خود راحت باشد، بهتر است، پرستار سالمند در منزل را استخدام کنید، تا از سالمند شما به نحو احسن مراقبت و نگهداری شود.
مشکلات زیر می توانند سبب نارسایی و مرگ در سالمندان مبتلا به آلزایمر شدید شود.
- حمله قلبی
- کم آبی و سوء تغذیه
- صدمات و شکستگی های ناشی از زمین خوردن
- ترومبوآمبولی ها
- زخم فشاری
- سکته
- نارسایی کلیه
- عفونت های ریوی مانند پنومونی
- آسپیراسیون ناشی از دیسفاژی و استنشاق ذرات غذا
- سپسیس
علائم شروع آلزایمر
قطعاً با بیشتر این علائم آشنایی دارید، و در اطرافیان خود آن را دیده اید. از جمله این علائم می توان به از یاد بردن مکان، اشیاء، فراموش کردن اشخاص و اسم آن ها، گم کردن کلمات و پرسیدن سؤالات مکرر که به تدریج به صورت ایراد در قضاوت، استدلال نمودن، اشکال در شمارش اشاره کرد. با پیشروی تخریب آلزایمر به سمت عقب مغز بیمار حتی خاطرات ارزشمندش را از یاد می برد، و به مرور بیماری حرکت و تنفس را درگیر کرده، و قلب را از کار می اندازد.
سیر آلزایمر حدودا بین 8 تا 10 سال می باشد. از افرادی که بالای دهه 60 هستند، از هر 10 نفر یک نفر مبتلا به این بیماری می شود. جهت تشخیص این بیماری شرح حال و بسیاری از تست های ارزیابی شناختی و مصاحبه بالینی، ام ار ای و Brain spect است.
درمان آلزایمر
هیچ درمانی قطعی برای این بیماری وجود ندارد، ولی پزشک معالج می تواند برای کمک به بیمار از برخی درمان های دارویی یا رفتاری استفاده خواهد کرد.
-
درمان دارویی آلزایمر زودرس یا متوسط
برای درمان این مورد با استفاده از دو داروی دونپزیل و ریواستیگمین پزشک معالج اقدام می کند. استفاده از این دارو به حفظ سطح بالای استیل کولین مغز کمک می کند. استیل کولین نوعی انتقال دهنده عصبی می باشد، که می تواند به حافظه و تقویت آن کمک کند.
همچنین پزشک ممکن است، برای درمان علائم مرتبط با آلزایمر مثل افسردگی از داروهای ضد اضطراب یا ضدروان پریشی استفاده کند. بعضی از این علائم می تواند شامل
- افسردگی
- بی قراری
- توهم
- عصبانیت
- تحریک
- پرخاشگری
باشد.
-
سایر درمان های آلزایمر
به غیر از این که می توان از دارو به این بیماری کمک کرد، شما می توانید با تغییر سبک زندگی به درمان آلزایمر کمک کنید. برخی از راهکارهایی که می توانید استفاده کنید، به شرح زیر می باشد.
- تمرکز لازم بر وظایف روزمره
- استراحت به موقع و کافی روزانه
- مصرف ویتامین E
جهت پیشگیری از آلزایمر چه کنیم؟
همان طور که قبلاً هم گفتیم، راه تشخیص و راه قطعی برای آلزایمر وجود ندارد. به همین خاطر روش های محکم و اصولی جهت پیشگیری از آلزایمر وجود ندارد، ولی بسیاری از متخصصان و پزشکان استفاده از روش های زیر را برای داشتن یک زندگی سالم و به عنوان راه های پیشگیری از آلزایمر توصیه می کنند.
- ترک سیگار و دخانیات
- ورزش منظم
- تمرین های شناختی برای تقویت حافظه
- رژیم غذایی گیاهی
- مصرف آنتی اکسیدان در برنامه غذایی
- زندگی فعال اجتماعی
داروی آلزایمر
-
مهار کننده های کولین استراز
در رابطه با مصرف این دارو باید بگوییم، که نحوه ی عملکرد این دارو به این صورت است، که سطح ارتباط سلول با سلول را افزایش می دهد، و با حفظ یک پیام رسان شیمیایی سبب بهبودی جزئی در علائم می شوند. این داروها ممکن است، دیگر علائم مشکلات عصبی، مثل آژیتاسیون و یا افسردگی را کاهش دهند.
استفاده از این دارو ممکن است، عوارض جانبی مختلفی اعم از اسهال، تهوع، بی اشتهایی، اختلالات خواب را در پی داشته باشد. در افراد مبتلا به بیماری قلبی ممکن است، دارای عوارض جدی مانند آریتمی قلبی باشد.
-
ممانتین
استفاده از این دارو در کنار یک مهار کننده ی کولین استراز تجویز می شود. استفاده از این دارو بر روی شبکه ی ارتباطی دیگری از مغز کار کرده، و روند پیشرفت علائم آلزایمر را کند می کند. عوارض جانبی نسبتاً نادر این بیماری، شامل سرگیجه و ضعف است.
در برخی موارد داروهای ضد افسردگی جهت کنترل علائم رفتاری بیماران آلزایمری تجویز می شود.
آلزایمر در سالمندان
بیماری آلزایمر در سالمندان به عنوان یک اختلال مغزی می باشد، که به آرامی حافظه و مهارت های تفکر و در نهایت توانایی انجام ساده ترین کارها را از بین می برد. طبق تخمین های زده شده در رابطه با این بیماری باید گفت، که بیماری آلزایمر در سالمندان در رتبه سوم درست بعد از بیماری قلبی و سرطان به عنوان عامل مرگ افراد مسن قرار می گیرد.
آلزایمر در سالمندان شایع ترین علت زوال عقل در میان افراد مسن می باشد. منظور از زوال عقل این است، که عملکرد شناختی خود را از دست می دهند، به خاطر سپردن و استدلال، و توانایی های رفتاری تا حدی است، که در زندگی و فعالیت های روزانه فرد اختلال ایجاد می کند. شدت دمانس (زوال عقل) از خفیف ترین مرحله زمانی که تازه شروع به تأثیرگذاری بر عملکرد فرد می کند، تا شدیدترین مرحله زمانی که فرد باید برای انجام فعالیت های اساسی زندگی روزمره کاملاً به دیگران وابسته باشد، متغیر است.
برای تشخیص آلزایمر در سالمندان پزشک معالج ممکن است، در مورد موارد مختلفی اعم از موارد زیر ممکن است، سوال بپرسند.
- استفاده از داروهای نسخه ای و بدون نسخه، رژیم غذایی، مشکلات پزشکی گذشته، توانایی انجام فعالیت های روزانه و تغییرات رفتاری و شخصیتی سوالاتی بپرسید.
- ممکن است، از شما بخواهند آزمون های حافظه، حل مسئله، توجه، شمارش و زبان را انجام دهید.
- ممکن است، از شما بخواهند آزمایشات پزشکی استاندارد را برای شناسایی دیگر علل احتمالی مشکل انجام دهید.
- انجام اسکن مغز مانند توموگرافی کامپیوتری (CT)، تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI)، یا توموگرافی گسیل پوزیترون (PET)، به تشخیص آلزایمر در سالمندان و یا سایر علل احتمالی علائم را تجویز کنند، کمک می کنند.
انواع آلزایمر در سالمندان
-
آلزایمر سالمندان خفیف
زمانی که شرایط آلزایمر در سالمندان بدتر می شود، و ممکن است، افراد از دست دادن حافظه بیشتر و دیگر مشکلات شناختی را تجربه کنند. هم چنین ممکن است، مشکلات دیگری اعم از سرگردانی و گم شدن، مشکل در مدیریت و استفاده از پول، تکرار سوالات، و نیاز به زمان طولانی تری برای انجام کارهای عادی روزانه و همچنین تغییرات شخصیتی و رفتاری باشد. بیماری افراد اغلب در این مرحله تشخیص داده می شود.
-
آلزایمر سالمندان متوسط
زمانی که این اتفاق می افتد، ممکن است، آسیب در مناطقی از مغز رخ دهد، که کنترل زبان، استدلال، تفکر آگاهانه و پردازش حسی مانند توانایی تشخیص صحیح صداها و بوها را برعهده دارد. از دست دادن حافظه و سردرگمی بدتر می شود، و افراد در شناخت اعضای خانواده و دوستان دچار مشکل می شوند. ممکن است نتوانند چیزهای جدید یاد بگیرند، کارهای چند مرحله ای مانند لباس پوشیدن را انجام دهند، یا با موقعیت های جدید کنار بیایند. علاوه بر این افراد مبتلا به آلزایمر در سالمندان در این مرحله ممکن است توهم، هذیان و پارانویا داشته باشند، و ممکن است، به صورت تکانشی و خودسرانه رفتار کنند.
-
آلزایمر سالمندان شدید
نهایتاً پلاک ها و گره ها در تمام نقاط مغز پخش می شوند، و بافت مغز به صورت قابل توجهی کوچک می شود. افراد مبتلا به آلزایمر در سالمندان شدید نمی توانند با دیگر موارد ارتباط برقرار کنند، و برای مراقبت از خود کاملاً به دیگران وابسته هستند.