تراکوستومی چیست؟ | مزایا، معایب تراکئوستومی و مراقبت از آن در منزل

تراکئوستومی یک مداخله پزشکی می باشد و بعد از معاینه پزشک مشخص می شود که به صورت دائمی باشد، و یا موقت. تراکئوستومی شامل ایجاد یک حفره در گردن برای قرار دادن لوله‌ ای درون مجرای هوای فرد می‌ باشد. این لوله از طریق برشی که در گردن در پایین‌ تر از طناب‌ های صوتی، وارد می‌ شود. هدف از قرار دادن این لوله این است، که هوا به درون ریه های بیمار وارد شود. تنفس سپس از خلال لوله صورت می‌ گیرد، و دهان، بینی و گلو از مسیر تنفس خارج می‌ شوند. تراکوستومی به وسیله ی یک نوار باریک به دور گردن بسته می شود، و یک کاف به آن متصل می باشد، که باید پر از هوا باشد، تا از خروج آن جلوگیری کند، و از ورود ترشحات از دهان و معده به ریه جلوگیری می کند. در زیر لوله ی تراکوستومی یک عدد گاز قرار دهید، تا به جذب ترشحات تراکوستومی کمک کند. این گاز از ایجاد عفونت نیز جلوگیری می کند.

دلایل انجام تراکئوستومی چیست؟

تراکئوستومی به خاطر به وجود آمدن دلایل انجام می شود. تمام این محدودیت ها به خاطر مجاری هوایی می باشد. شما می توانید این کار را زمانی که در مسیر هوایی مسدود شده است، انجام دهید. حتی زمانی که یک بیماری یا مشکل دیگر سبب غیر ممکن شدن تنفس طبیعی می‌ شود، مورد استفاده قرار گیرد. به خاطر به وجود آمدن مشکلات زیر استفاده از این روش توصیه می شود.

• جهت دور زدن مجرای هوایی فوقانی مسدود 
• جهت پاکسازی و خارج کردن ترشحات مجرای هوایی
• تهویه مکانیکی طولانی مدت
• منتقل کردن آسان‌ تر و ایمن‌ تر اکسیژن به ریه‌ ها

هم چنین موقعیت‌ هایی که ممکن است، که نیاز به تراکئوستومی داشته باشد، شامل:

• آنافیلاکسی
• نقایص مادرزادی مجرای هوایی
• سوختگی مجرای هوایی بخاطر تنفس مواد سوزاننده
• سوختگی 
• عفونت
• بدخیمی در گردن
• بیماری مزمن ریوی
• آسیب حنجره یا خارج ساختن حنجره
• آسیب دیواره قفسه سینه
• احتیاج به تهویه طولانی مدت
• انسداد مجرای هوایی توسط جسم خارجی
• آپنه انسدادی خواب
• فلج عضلات دخیل در بلع
• آسیب‌ های شدید گردنی یا دهان
• تومورها
• فلج طناب‌ های صوتی

برای انجام تراکئوستومی چه کارهایی باید انجام داد؟

در صورتی که قرار است، تراکئوستومی برای شما انجام شود، پزشک معالج شما در رابطه با نحوه ی آمادگی برای آن را به شما خواهد گفت. این روند ممکن است، به ناشتایی به مدت 12 ساعت پیش از تراکئوستومی احتیاج داشته باشد. هم چنین ممکن است، در شرایط ضروری بدون آمادگی قبلی انجام شود.

تراکئوستومی چگونه انجام می‌ شود؟

در مواردی که انجام این کار برنامه ریزی شده است، نیاز به بیهوشی عمومی دارد. منظور از بیهوشی بیمار این است، که بیمار برای مدت زمان مشخصی به خواب رفته و دردی حس نمی‌ کند. در موارد ضروری بی‌ حسی موضعی انجام می‌ شود. در این روش محلی از گردن که سوراخ در آن قرار داده می‌ شود، بی‌ حس می‌ شود. روند تراکئوستومی بعد از آغاز بیهوشی شروع خواهد شد. برای انجام این کار ابتدا برشی در گردن و در زیر سیب بیمار ایجاد می‌ شود. این برش از حلقه‌ های غضروفی دیواره خارجی نای عبور می‌ کند. این سوراخ سپس به اندازه کافی جهت قرار دادن لوله تراکئوستومی عریض‌ تر می‌ شود. پزشک معالج در صورتی که بیمار نیاز به تنفس از طریق دستگاه داشته باشد، لوله را به یک ونتیلاتور وصل می‌ کند. لوله با استفاده از یک نوار که به دور گردن بسته می‌ شود، در محل محکم می‌ شود. این روش لوله را در محل ثابت نگه داشته، و پوست در اطراف آن ترمیم می‌ شود. تیم جراحی سپس بیمار را در ارتباط با مراقبت از زخم و لوله تراکئوستومی، راهنمایی می‌ کند.

مراقبت از تراکئوستومی در منزل

پرستارانی که قرار است، این کار را برای شما در منزل انجام دهند، باید آموزش دیده و باتجربه باشند، تا بتوانند به‌ طور ایمن از تراکئوستومی در خانه مراقبت کنند. از جمله مواردی که باید به آن توجه کنند، شامل:

• تمیز کردن

یکی از مهم ترین مواردی که در این مورد وجود دارد، تمیز کردن روزانه می باشد. زمانی که در بیمارستان بستری باشید، این کار توسط پرستاران و کارکنان لوله ی تراکئوستومی را تمیز می‌ کنند. ولی در صورتی که بخواهید در منزل این کار را انجام دهید، حتماً باید توسط پرستار انجام شود. حال ممکن است، این سوال برای شما پیش بیاید، که چگونه باید لوله و استوما تراک را تمیز کنید. (استوما: سوراخ ایجاد شده در گردن و مجرای تنفسی)

برای پاسخ به این سوال شما باید بگوییم، که با توجه به نوع لوله‌ ای که دارید، و بسته به این که آیا هنوز به دستگاه تنفس متصل هستید، یا نه. لوله‌ های تراک با یک کانولای داخلی باید در فواصل زمانی مشخص تمیز شوند، تا از انباشته شدن مخاط خشک‌ شده جلوگیری کند. پوست اطراف استوما و گردنتان نیز باید 2 تا 3 بار در روز تمیز شود، تا خلط خشک‌ شده پاک شود، و از رطوبت اضافی در گردن جلوگیری شود، چون می‌ تواند سبب خارش شود.

• ساکشن کردن

حتماً باید هم خودتان و هم پرستار شما در رابطه با نحوه ی ساکشن کردن آموزش ببینید، تا بتوانید ترشحاتی را پاک کنید، که با سرفه کردن از بین نمی‌ روند. ساکشن کردن می تواند سبب سرفه شود، و شما حس کنید، که نفس تنگی دارید. به مروز زمان شما با این حس آشنا می‌ شوید، و می توانید این موضوع را کنترل کنید. اگر رنگ خلط شما تغییر می‌ کند، باید به پزشک خود اطلاع دهید.

• دوش گرفتن

زمانی که قصد دارید، با تراکئوستومی دوش بگیرید، باید خیلی مراقب باشید. هم چنین برای این که بتوانید از ورود آب به ریه‌ ها جلوگیری کنید، باید دهانه مجرا در گلویتان و لوله تراک را با پوشش ضد آب بپوشانید. پیش از این که به خانه بروید، باید این تجهیزات لازم را تهیه کنید.

• تغییرات لوله

با توجه به نوع لوله تراکئوستومی و توصیه های تیم پزشکی‌ و پزشک معالج خود، لوله باید برای هر 1 تا 3 ماه با یک نمونه جدید تعویض شود. 

• تجهیزات

زمانی می توانید همراه با تراکئوستومی به منزل بروید، که تجهیزات لازم را داشته باشید. در برخی از موارد ممکن است، که به اکسیژن و یا دستگاه ونتیلاتور احتیاج داشته باشید، و یا حتی ممکن است، به یک ماسک ویژه نیاز داشته باشید، که بتوانید هوا را با فشار به ریه‌ های خود بفرستید. اکثر افراد نیاز به دستگاه مکش قابل‌ حمل دارند، تا به بیرون کشیدن خلط کمک کنند. انجام این روش به تجهیزاتی دیگری مانند کاتترهای یک‌ بار مصرف، ساکشن و محلول نمک نیاز دارد. 

نکات تعویض تراکوستومی در منزل توسط پرستار

• دفعاتی که شما باید، لوله تراکوستومی را تعویض کنید، توسط تیم های تنفسی، گوش، حلق و بینی تعیین خواهد شد. در صورتی که شرایط ضروری ای به وجود بیاید، با توجه به نیازهای فردی بیمار و نوع لوله تراکوستومی متفاوت باشد. توصیه می کنیم، که اولین تعویض تراکوستومی در منزل توسط پرستار آی سی یو که تجربه ی لازم را در این مورد دارند، انجام دهند.
• توجه داشته باشید، که تعویض لوله باید قبل از غذا یا حداقل 1 ساعت بعد انجام شود، تا خطر تنفس به حداقل برسد.
• روش تغییر لوله با استفاده از اصول استاندارد آسپتیک با استفاده از یک روش غیر لمسی انجام می شود.

روش انجام کار برای تعویض تراکوستومی

تجهیزاتی که برای تعویض تراکوستومی احتیاج دارید، شامل:

• کیت تراکوستومی
• دستگاه مکش و کاترهای مکش به اندازه مناسب
• حوله کوچک 
• یک ملحفه تخت برای بیمار 
• روشنایی مناسب

و آمادگی های لازم برای انجام تراکوستومی بدین صورت است، که:

• حتماً از محافظ چشم استفاده کنید.
• ضدعفونی کردن دست ها و استفاده از دستکش استریل 
• حتماً تجهیزات مورد نیاز خود را بر روی سطح تمیز آماده کنید.
• ابتدا لوله تراکوستومی جدید را از بسته بندی آن خارج کنید، و سپس ظرف آماده کنید. (حتماً تاریخ انقضای آن را چک کنید.)
• حتماً علائم آسیب به لوله را بررسی کنید، و بعد از آن پیوندها را به داخل فلنج گذاشته و گره بزنید.
• نکته ی مهم دیگر این است، که حتماً لوله تراکوستومی با اندازه کوچکتر در دسترس خود داشته باشید.
• در صورت استفاده از گره های ولکرو گره ها را فقط در یک طرف فلنج قرار دهید.
• در نظر گرفتن تکنیک های آرام بخش
• اگر سن بیمار شما زیاد نیست، می توانید با پیچیدن بازوها و قرار دادن آن ها در لایه بیمار را قنداق کنید.
• حوله لوله شده را زیر شانه های بیمار قرار دهید، تا گردن آن ها گسترش یابد.
• پیش از برداشتن لوله موجود و قرار دادن لوله جدید، بلافاصله لوله تراکوستومی موجود را ساکشن کنید.
• مواد زائد را دور بریزید، دستکش ها را بردارید، و بهداشت دست را انجام دهید.

فواید تراکئوستومی 

• راه هوایی مناسبی برای خروج ترشحات مجاری تنفسی بیمار می باشد.
• در صورتی که قرار است، بیمار برای مدت زمان طولانی از دستگاه تهویه مکانیکی استفاده کند، و راه هوایی مطمئنی برای تنفس ندارند، از این روش استفاده می شود.
• از ورود مواد خارجی، ترشحات دهانی یا محتویات معده به ریه در بیمارانی که کاملاً هوشیار نیستند، جلوگیری می‌ کند.

عوارض

قطعاً انجام هر جراحی خطرات و عوارضی را به دنبال خواهد داشت. با این حال عفونت‌ های جدی نادر است. عوارض زودهنگامی که ممکن است، عین انجام مراحل تراکئوستومی به وجود بیاید، عبارتند از:

• خون‌ ریزی
• گیر افتادن هوا در اطراف ریه‌ ها 
• گیر افتادن هوا در لایه‌ های عمیق‌ تر قفسه سینه 
• گیر افتادن هوا زیر پوست در اطراف تراکئوستومی 
• آسیب به لوله بلع 
• آسیب به عصب که منجر به تحریک طناب‌ های صوتی می‌ شود.

در برخی از موارد ممکن است، لوله ی تراکئوستومی توسط لخته‌ های خون، مخاط و یا فشار دیواره‌ های مجرای تنفسی مسدود شود. جهت از بین بردن این شرایط می‌ توانید از ساکشن، هوای مرطوب و انتخاب لوله تراکئوستومی مناسب انجام شود.

گاهی اوقات ممکن است، حین انجام تراکئوستومی مشکلی برای شما به وجود نیاید، عوارضی که ممکن است، بعد از گذشت مدت زمانی رخ دهد، درحالی ‎که لوله تراکئوستومی وجود دارد، شامل:

• حذف تصادفی لوله تراکئوستومی 
• عفونت در داخل نای و اطراف لوله تراکئوستومی
• ممکن است، به خاطر فشار لوله، باکتری‌ هایی که منجر به عفونت و ایجاد زخم بر روی بافت می‌ شوند، مجرای تنفسی آسیب ببیند.

عوارضی که ممکن است، مدت ها پس از وجود تراکئوستومی رخ دهد، شامل:

• تنفس از راه نای در برابر لوله 
• ایجاد یک اتصال کوچک از نای به مری 
• جلوگیری از به وجود آمدن از بافت دانه که ممکن است، پیش از حذف لوله نای با جراحی برداشته شود.
• تنگ شدن راه هوایی فوقانی محل تراکئوستومی
• بعد از برداشتن لوله تراکئوستومی، ممکن است، حفره به خودی خود بسته نشود. 

تراکئوستومی تا چه زمانی لازم است؟

زمانی که باید تراک گلو برداشته شود، توسط پزشک معالج انجام می شود، ولی حتماً در صورتی که شرایط زیر فراهم شد، زمان آن رسیده است، که تراکئوستومی برداشته شود.

• هوشیاری بیمار به گونه ای می باشد، که بتواند دستورات پزشک پاسخ دهد.
• تنفس راحت و بدون مشکل بیمار بدون دستگاه ونتیلاتور 
• در صورتی که ساکشن نای کمتر از یکبار در روز انجام شود.
• بیمارانی که قادر به سرفه و خارج کردن ترشحات از گلوی خود را پیش از عمل تراک گلو دارند.
• وضعیت جسمانی بیمار پیش از برداشتن تراک داخل گلو به گونه ای می باشد، که می تواند ترشحات گلوی خود را بدون خطر ایجاد آسپیراسیون کنترل کند.
• در صورتی که بیمار توانایی کوچک کردن لوله تراکئوستومی خود را به اندازه 4 شیلی بدون ایجاد مشکل در تنفس داشته باشد.
• پرستار پیش از عمل برداشتن تراک داخل گلو، لوله سایز 4 شیلی را در طول روز به مدت 12 ساعت می بندد. در این تایم بیمار نباید نیاز به ساکشن لوله تراکئوستومی داشته باشد، و یا در تنفس مشکل داشته باشد.
• پس از این که 12 ساعت گذشت، و وضعیت بیمار توسط پرستار چک شد، در صورتی که مشکل خاصی وجود نداشته باشد، این بار لوله تراکئوستومی به مدت 24 ساعت بسته خواهد شد. در این زمان باید بیمار از لحاظ تنفس و نیاز به ساکشن مورد بررسی قرار بگیرد.

---

---