آزمایش سرطان خون جهت تشخیص و ارزیابی سرطان های خونی انجام می شود. یکی از آزمایش های مهم در این زمینه، آزمایش CBC (Complete Blood Count) یا تعداد کامل سلول های خونی است. این آزمایش شامل بررسی تعداد سلول های خونی مختلف در نمونه خون است که می تواند نشان دهنده وجود مشکلاتی مانند لوکوپنی (تعداد کم سلول های سفید خون) یا لوکوسیتوزی (تعداد زیاد سلول های سفید خون) باشد. آزمایش سرطان خون که جزو آزمایش های تشخیصی محسوب می شود حتماً باید در زمان مناسب انجام شود تا بتواند به روند درمان بیمار کمک کند. برای این که در مورد نحوه ی انجام و تفسیر آن اطلاعات مورد نیاز را داشته باشید در این مقاله به بررسی آن خواهیم پرداخت.
سرطان خون (لوکمی و یا لوسمی) مربوط به سلول های خونی و مغز استخوان می باشد و زمانی که افراد دچار این بیماری می شوند باعث می شود تا تکثیر سریع و خارج از کنترل سلول های غیر عادی در مغز استخوان رخ دهد. بعد از تکثیر سلول های غیر عادی وارد جریان خون می شوند. با توجه به این که سرطان خون به شکل یک تومور نیست و به همین خاطر در تصویر برداری ها دیده نمی شود. انواع مختلفی از سرطان خون وجود دارد. برخی در کودکان رایج تر هستند برخی دیگر در بزرگسالان شایع تر است. درمان این بیماری، به نوع سرطان خون و عوامل دیگر بستگی دارد. در مواردی که سلول های طبیعی بدن از حالت عادی خود خارج می شوند و به صورت غیر طبیعی رشد می کنند منجر به ایجاد توده در آن قسمت می شود و به این ترتیب سرطان به وجود می آید. در برخی از موارد این سلول ها به بخش های مختلف بدن منتقل می شوند. همین مسئله باعث می شود تا سلول های طبیعی از بین رفته و سلول های غیر طبیعی جایگزین آن شوند. سلول ها تومورهایی را به وجود می آورند که حالت بافتی دارند و این تومورها می توانند از نوع بدخیم یا خوش خیم باشند. در مواردی که توده حالت بدخیم داشته باشد به بافت های کنار خود سرایت کرده و تمام بدن را درگیر می کند. یکی از انواع سرطان ها که سرطان خون می باشد دیگر توموری تشکیل نمی دهد. حال ممکن است برای برخی از افراد این سوال پیش بیاید که چگونه می توان از وجود این مشکل باخبر شد؟ برای پاسخ به این سوال باید بگوییم که آزمایش سرطان برای استفاده در بزرگسالان که سن آن ها بالاتر از 50 سال می باشد و بیشتر در معرض ابتلا به این بیماری هستند توصیه می شود.
اولین نشانه سرطان در آزمایش خون
با توجه به این نوع از سرطان مدل های مختلفی دارد ولی تمام مدل های آن علائم و نشانه های مشابهی را به وجود می آورند. گاهی اوقات ممکن است تا زمانی که بیماری پیشرفت نکرده باشد، علائمی از خود نشان ندهند و حتی ممکن است علائم خود را با سرماخوردگی و یا آنفولانزای شدید اشتباه گرفته شود. علائمی که نشان دهنده ی به وجود آورنده ی این بیماری هستند به شرح زیر می باشد.
| سرفه یا درد قفسه سینه | به خاطر تجمع سلول های خونی غیر طبیعی در طحال شما رخ می دهد. |
| عفونت‌های مکرر | به خاطر کمبود گلبول های سفید سالم اتفاق می افتد. |
| تب و لرز | به خاطر کمبود گلبول های سفید سالم که می تواند سبب عفونت می شود اتفاق می افتد. |
| عوارض بی‌دلیل پوستی مثل کبودی یا خونریزی | به خاطر کاهش تعداد پلاکت ها اتفاق می افتد. |
| از دست دادن اشتها یا حالت تهوع | به خاطر تجمع سلول های خونی غیرطبیعی در طحال است که به معده شما فشار وارد می کند. |
| ضعف و خستگی مداوم | به خاطر کمبود گلبول های قرمز کافی اتفاق می افتد. |
| غدد لنفاوی متورم و بدون درد در گردن، زیر بغل یا کشاله ران | به خاطر تجمع گلبول های سفید غیرطبیعی در غدد لنفاوی شما است. |
انواع آزمایش سرطان خون شامل چه مواردی می‌شود؟
| آزمایش CBC |
آزمایش CBC (شمارش کامل خون) به بررسی و اندازه گیری تعداد گلبول های قرمز، گلبول های سفید، پلاکت ها و سطح هموگلوبین و هماتوکریت در خون می پردازد. سرطان خون سبب افزایش یا کاهش سلول های خونی شما می شود. |
| آزمایش CBC Diff |
آزمایش CBC Diff به عنوان یکی از آزمایشاتی محسوب می شود که کامل تر از آزمایش CBC می باشد و به بررسی و اندازه گیری میزان انواع مختلف گلبول های سفید در خون کمک می کند. به طور کلی می توان گفت که این آزمایش به تعیین توانایی بدن شما برای واکنش به عفونت و مبارزه با آن کمک می کند. |
| آزمایش سرطان خون با بررسی شیمی خون |
|
| آزمایش ALT یا SGPT | به اندازه گیری آنزیم های کبدی به نام آلانین آمینوترانسفراز کمک می کند. |
| آزمایش AST یا SGOT | به اندازه گیری یکی از آنزیم های کبدی کمک می کند. |
| آزمایش فیبرونوژن |
با توجه به این که فیبرونوژن ماده ای است که در کنار پلاکت، به لخته شدن خون و پایان یافتن خونریزی کمک می کند. در مواردی که با مشکل عدم انعقاد خون رو به رو شوید پزشک معالج شما انجام این آزمایش را برای شما تجویز خواهد کرد. |
| آزمایش PT | با توجه به این که آزمایش سرطان خون می تواند شامل اندازه گیری میزان پروترومبین شما باشد. این ماده نیز در انعقاد خون شما نقش دارد و منجر به این می شود که خون در بازه مناسبی به لختگی برسد. |
| آزمایش PTT |
انجام این آزمایش به بررسی مشکلات لخته شدن خون کمک می کند. |
| آزمایش CRP | انجام این آزمایش میزان بالای این پروتئین نشان دهنده ی سرطان خون مخصوصاً سرطان لنفوم باشد. |
| سایر آزمایش ها |
انجام این آزمایش به بررسی تغییرات کروموزم کمک می کند.
با توجه به این که فلوسایتومتری می تواند نوع سلول های نمونه خون یا مغز استخوان (انواع سلول های سرطانی) را مشخص کند. سلول های سرطانی خون با توجه به وجود برخی نشانگرهای پروتئینی که بر روی سطح سلول ها وجود دارند تشخیص داده می شود.
انجام آزمایش کاریوتایپ کروموزوم ها به بررسی تغییرات در آرایش، اندازه، شکل و تعداد در نمونه خون کمک می کند.
این آزمایش تستی است که بر روی سلول های خون یا مغز استخوان شما جهت تشخیص تغییرات کروموزوم در سلول های سرطانی خون انجام می شود. این آزمایش به شناسایی ناهنجاری‌های ژنتیکی کمک می کند. |
تفسیر آزمایش خون برای تشخیص سرطان خون
بعد از این که نسبت به انجام این آزمایش اقدام کردید پزشک معالج شما ممکن است برای مدت زمان مشخصی علائم شما را تحت نظر بگیرد. پزشک معالج شما که نتایج آزمایش را برای شما توضیح می دهد و به تشریح تاثیر موارد غیر طبیعی که مشکوک هستند می پردازد. حتی در برخی از موارد انجام تست نمونه برداری از مغز استخوان، سی تی اسکن و سونوگرافی را برای شما تجویز کند. تفسیر آزمایش خون برای تشخیص سرطان خون به شرح زیر می باشد.
| تعداد کم گلبول های سفید | اولین علائمی که نشانه ی سرطان در آزمایش خون می باشد کاهش گلبول های سفید می باشد. انجام برخی از روش های درمانی سرطان ها اعم از شیمی درمانی، ممکن است گلبول های سفید بدن شما را کاهش دهد. |
| تعداد گلبول های سفید بالا |
با توجه به این که ما پنج نوع گلبول سفید در بدن خود داریم. دو نوع آن ها که تحت عنوان لنفوسیت ها یا مونوسیت ها شناخته شده اند و در صورتی که تعداد آن بالاتر از حد طبیعی باشد منجر به ابتلا به انواع خاصی از سرطان (سرطان خون) را نشان می دهد. |
| تعداد کم گلبول های قرمز | تولید غیر طبیعی گلبول های قرمز در برگه ی آزمایش سرطان خون مثبت اعلام شود. |
| تعداد پلاکت کم |
عدم انعقاد خون از جمله مواردی می باشد که منجر به ابتلای افرادی به سرطان خون می شود. این مسئله به خاطر کاهش تعداد پلاکت ها رخ می دهد. |
اولین علائم سرطان خون در زنان چیست؟
- خستگی دلیل
- تب یا تعریق شبانه
- عفونت‌های مکرر
- تنگی نفس
- پوست رنگ پریده
- کاهش وزن بی دلیل
- درد یا حساسیت در استخوان و مفاصل
- درد یا احساس تورم در زیر دنده ها مخصوصاً در سمت چپ
علائم سرطان خون در آزمایش cbc
ایجاد تغییرات مختلف در جواب آزمایش خون cbc نشان دهنده ی وجود سرطان خون خواهد بود.
| کاهش گلبول های سفید (wbc) | برای درمان سرطان نیاز است تا انجام آن همراه با کاهش تعداد گلبول های سفید باشد. در صورت ابتلا به سرطان هایی چون لوسمی، لنفوما و مولتیپل میلوما نیز تعداد این سلول ها کاهش پیدا می کند. |
| افزایش گلبول‌های سفید (wbc) | افزایش تعداد گلبول‌های لنفوسیت یا مونوسیت یکی از نشانه های ابتلا به برخی از انواع سرطان می باشد. |
| کاهش گلبول های قرمز (RBC) | در مبتلایان به سرطان های لوله گوارشی به خاطر بروز خون ریزی های مکرر RBC خواهش می یابد. برخی انواع شیمی درمانی و رادیوتراپی نیز تعداد گلبول های قرمز خون را کاهش می دهد و فرد دچار کم خونی می شود. |
| افزایش گلبول های قرمز (RBC ) | در صورتی که مبتلا به سرطان هایی با درگیری ریه و یا برخی انواع سرطان کلیه و یا انواعی از سرطان های رده میلوئیدی مغز استخوان باشید گلبول قرمز افزایش پیدا می کند. |
| کاهش پلاکت ها (plt) | انواع سرطان (لوسمی و لنفوما) که مغز استخوان را تحت تاثیر قرار می دهد می توانند منجر به کاهش پلاکت ها شود. بیماری میلودیسپلازی، شیمی درمانی و رادیوتراپی نیز می توانند سبب کاهش platelet می شوند. |
| افزایش پلاکت ها (plt) | سرطان های ریه، دستگاه گوارش، سینه و تخمدان، بیماری های میلوپرولیفراتیو منجر به افزایش این سلول ها می شود. |
جهت استفاده از خدمات آزمایش در منزل کرج کافیست با شماره های درج شده در سایت تماس بگیرید.
هزینه آزمایش سرطان خون چقدر است؟
با توجه به این که آزمایش سرطان خون می تواند شامل آزمایش های گسترده ای باشد به همین خاطر نمی توان تعرفه ی ثابتی را برای آن در نظر گرفت. به همین خاطر جهت استعلام قیمت دقیق آن با شماره های درج شده در سایت تماس بگیرید.
آزمایش سرطان به کمک شناسایی تومور مارکرها
| تومور مارکرها | سرطان های مرتبط | نتایج نرمال |
| آزمایش خون | در صورت وجود رایج ترین نوع را نشان می دهد. | آزمایشگاه های مختلف ممکن است مقادیر بالا، پایین متفاوتی داشته باشند. |
| AFP
آلفا فتوپروتئین |
سرطان سلول و تخمدان و بیضه تشخیص (غیر سمینوماتو، به ویژه کیسه جنینی و زرده، سرطان های بیضه). برخی از سرطان های اولیه کبد (هپاتوسلولار) | سطوح پایین موجود در مردان و زنان غیر باردار (0-15 IU/ml)؛ بطور کلی نتایج بیش از 400 ناشی از سرطان است. |
| پروتئین های بنس جونز
(آزمایش ادرار) یا ایمونوگلوبولین های مونوکلونال (آزمایش خون) |
مولتیپل میلوما ماکروگلوبولینمی والدنستروم، لوسمی لنفوسیتی مزمن | بطور کلی، مقدار 0.03-0.05 mg/ml برای بیماری مقداری مشکوک است و نیاز به بررسی دارد. |
| B2M بتا-2-میکروگلوبولین | مولتیپل میلوما، لوسمی لنفوسیتی مزمن (CLL) و برخی لنفوم ها (از جمله ماکروگلوبولینمی والدنستروم) | < 2.5 mg/L |
| BTA آنتی ژن تومور مثانه (آزمایش ادرار) | سرطان مثانه، سرطان کلیه | هیچ کدام به طور معمول شناسایی نمی شوند. |
| CA 15-3 آنتی ژن سرطانی 15-3 یا آنتی ژن کربوهیدراتی 15-3 | پستان (اغلب در مراحل اولیه سرطان پستان بالا نمی رود)، ریه، تخمدان، آندومتر، مثانه، دستگاه گوارش | کمتر از 31 U/ml (30% بیماران CA 15-3 بمدت 30-90 روز پس از درمان افزایش یافته اند، بنابراین 2-3 ماه پس از شروع درمان جدید برای بررسی مجدد صبر کنید.) |
| HVA هومووانیلیک اسید (جمع آوری 24 ساعت ادرار، متابولیت کاتکول آمین است) | نوروبلاستوما | حداکثر 40 میلی مول در 24 ساعت |
| کاتکولامین های ادرار VMA وانیل ماندلیک اسید (جمع آوری 24 ساعت ادرار، متابولیت کاتکول آمین است) | نوروبلاستوما فئوکروموسیتوم، گانگلیونوروما، رابدومیوسارکوم، PNET | 8 تا 35 میلی مول در 24 ساعت |
| Tg تیروگلوبولین | سرطان تیروئید | <33 نانوگرم در میلی لیتر، اگر تمام تیروئید برداشته شود <2 نانوگرم در میلی لیتر |
| PSA آنتی ژن اختصاصی پروستات | پروستات | نرمال <4 نانوگرم در میلی لیتر |
| PAP پروستات اسید فسفاتاز | سرطان پروستات متاستاتیک میلوما، سرطان ریه، سارکوم استخوانی | نرمال: 0.5 تا 1.9 u/l |
| NSE انولاز اختصاصی نورون | سرطان ریه سلول کوچک، نوروبلاستوما | نرمال < 9 ug/L |
| NMP 22 (آزمایش ادرار) | سرطان مثانه | نرمال < 10 U/ml |
| LDH لاکتیک دهیدروژناز | لنفوم، ملانوم، لوسمی حاد، سمینوم (تومورهای سلول زاینده) | مقادیر نرمال 100-333 u/l است |
| 5-HIAA 5-هیدروکسی ایندول استیک اسید (جمع آوری ادرار 24 ساعته) | تومورهای کارسینوئیدی | نرمال 6-10 میلی گرم طی 24 ساعت |
| HCG گنادوتروپین کوریونی انسان یا بتا-HCG، B-HCG | سلول زایا، سرطان های بیضه، نئوپلازی تروفوبلاستیک حاملگی | در مردان: <2.5 U / ml در زنان غیر باردار: <5.0 U / ml |
| قطعه سیتوکراتین 21-1 (آزمایش خون) | سرطان های ریه، اورولوژی، دستگاه گوارش و زنان | 0.05-2.90 نانوگرم در میلی لیتر |
| CEA آنتی ژن کارسینومبریونیک | سرطان های کولورکتال سینه، ریه، معده، پانکراس، مثانه، کلیه، تیروئید، سر و گردن، دهانه رحم، تخمدان، کبد، لنفوم، ملانوم | <2.5 نانوگرم در میلی لیتر درافراد غیر سیگاری <5 نانوگرم درمیلی لیتر درافراد سیگاری به طور کلی، بیش از 100 نشان دهنده سرطان متاستاتیک است. |
| کلسی تونین | سرطان مدولاری تیروئید | <8.5 pg/ml برای مردان < 5.0 pg/ml برای زنان |
| CA 27.29 آنتی ژن سرطانی 27.29 یا کربوهیدرات آنتی ژن 27.29 | پستان (بهترین استفاده برای تشخیص عود یا متاستاز). سرطان روده بزرگ، معده، کبد، ریه، پانکراس، تخمدان، پروستات | < 40 U/ml به طور کلی، سطوح > 100 U/ml نشان دهنده سرطان است (30 درصد بیماران CA 27.29 را برای 30 تا 90 روز پس از درمان افزایش داده اند، بنابراین 2-3 ماه پس از شروع درمان جدید برای بررسی صبر کنید.) |
| CA 125 آنتی ژن سرطانی 125 یا کربوهیدرات آنتی ژن 125 | سرطان تخمدان سینه، کولورکتال، رحم، دهانه رحم، پانکراس، کبد، ریه | 0-35 U/ml |
| CA 19-9 آنتی ژن سرطان 19-9 یا کربوهیدرات آنتی ژن 19-9 | پانکراس و سرطان روده بزرگ، کبد، معده و صفراوی | <37 U/ml طبیعی است بیشتر از 120 واحد در میلی لیتر معمولاً توسط تومور ایجاد می شود. |
| CA 15-3 آنتی ژن سرطانی 15-3 یا آنتی ژن کربوهیدراتی 15-3 | پستان (اغلب در مراحل اولیه سرطان پستان بالا نمی رود)، ریه، تخمدان، آندومتر، مثانه، دستگاه گوارش | کمتر از 31 U/ml (30 درصد بیماران CA 15-3 بمدت 30 تا 90 روز پس از درمان افزایش می یابند، بنابراین 2 تا 3 ماه پس از شروع درمان جدید برای بررسی صبر کنید.) |
آزمایش سرطان خون به عنوان بخشی از تشخیص سرطان و نظارت بر درمان، برای تشخیص سرطان های خونی مورد استفاده قرار می گیرد. در زیر توضیح مراحل اصلی انجام آزمایش سرطان خون را می‌یابید:
- جمع آوری نمونه خون: در ابتدا، پزشک یا پرستار نمونه خون شما را جمع آوری خواهد کرد. این عمل معمولاً با تزریق سوزنی کوچک به ورید شما (در ناحیه بازو یا دست) صورت می گیرد. نمونه خون سپس در لوله هایی قرار می گیرد.
- تشخیص سرطان: با تحلیل نتایج آزمایش، پزشک قادر خواهد بود برای تشخیص سرطان خون، نشانگرهای خاصی که در نمونه خون شما یافت شده است را بررسی کند. برخی از این نشانگرها ممکن است شامل جهش های ژنتیکی، تغییرات در تعداد و شکل سلول های خونی و مارکرهای سرطانی خاص باشند.
پس از تشخیص سرطان، پزشک می تواند درباره روش های درمانی که ممکن است برای شما مناسب باشند، به شما مشورت دهد. لازم به ذکر است که هر آزمایشگاه و هر نوع سرطان خونی ممکن است از روش‌ها و آزمون های متفاوتی استفاده کند، بنابراین روش دقیق ممکن است با توضیحات فوق تا حدی متفاوت باشد. بهتر است با پزشک خود در مورد جزئیات خاص آزمایش سرطان خون صحبت کنید.