آزمایش ایدز (آزمایش ویروس نقص ایمنی انسانی) یک آزمایش است که برای تشخیص حضور ویروس HIV در بدن انجام می شود. HIV یک ویروس است که باعث بروز بیماری ایدز می شود و سیستم ایمنی بدن را ضعیف می کند. آزمایش ایدز از طریق بررسی نمونه های خون، سرم، ترشحات مهبلی یا ادرار انجام می شود. این آزمایش برای تشخیص حضور آنتی بادی ها و آنتی ژن های HIV در نمونه ها به کار می رود. برخی از روش های متداول آزمایش ایدز عبارتند از
- آزمایش آنتی بادی HIV: این آزمایش از طریق تشخیص آنتی بادی های تولید شده توسط بدن در پاسخ به ویروس HIV، حضور یا عدم حضور HIV را تشخیص می دهد.
- آزمایش آنتی ژن HIV: این آزمایش به دنبال تشخیص آنتی ژن های موجود در خون که نشان می دهد ویروس در بدن وجود دارد، است.
- آزمایش وسترن بلات HIV: این آزمایش برای تایید نتایج مثبت آزمایش های قبلی و بررسی جزئیات بیشتر در مورد آنتی بادی ها استفاده می شود.
آزمایش ایدز معمولاً به عنوان بخشی از تشخیص و پیگیری بیماران مشکوک به ایدز، افرادی که با عوامل خطر انتقال HIV در تماس بوده اند، و همچنین در زمان تشخیص بارداری در برخی از زنان انجام می شود. توصیه می شود که برای اطلاعات بیشتر و هدایت مناسب در مورد آزمایش ایدز و نتایج آن، به پزشک یا متخصص مراجعه کنید.
HIV چیست؟
ویروس نقص ایمنی انسان نوعی ویروس می باشد که در صورت درگیری افراد به این ویروس باعث می شود تا سلول های ایمنی CD4 بدن تخریب شوند. پس زمانی که این مشکل به وجود می آید منجر به از بین رفتن این سلول ها و افت ایمنی، بدن در برابر آسیب ها و عفونت ها آسیب پذیر می شوند. شخصی که دچار این مشکل می شود می تواند تا چندین سال بدون پیشروی HIV به ایدز به زندگی خود ادامه دهد. به طور کلی می توان گفت که ایدز به عنوان سندرم مراحل نهایی بیماری HIV می باشد. در مرحله ایدز که در واقع سومین و آخرین مرحله پیشروی بیماری HIV می باشد باعث می شود تا سیستم ایمنی فرد بسیار ضعیف شود و بدن بیمار نتواند در برابر مشکلات مختلفی اعم از عفونت ها و بیماری های مخالف دچار آسیب می شوند. زمانی که این مشکل به وجود می آید ممکن است فرد HIV داشته باشد اما ایدز نداشته باشد. این بیماری عمدتا از طریق تماس جنسی محافظت نشده و استفاده از سرنگ مشترک منتشر می شود. تاکنون هیچ راه حل قطعی برای درمان این بیماری در نظر نگرفته شده است و تا زمانی که فرد به ادامه ی حیات خود ادامه دهد این بیماری همراه او خواهد بود. مسئله ی مهمی که باید در این مورد به آن توجه داشته باشید این است که شما می توانید با کمک از پزشکان و انجام مراقبت های پزشکی این بیماری را کنترل کنید.
علائم اولیه ایدز چیست؟
زمانی که فرد مبتلا به این بیماری می شود حدود دو یا چهار هفته پس از ورود ویروس به بدن دچار ممکن است این گونه تصور کنید که یک بیماری شبه آنفلوآنزا می باشد. این بیماری که به عنوان بیماری ایدز اولیه (حاد) شناخته می شود ممکن است چند هفته طول بکشد. علائمی که ممکن است در این مرحله آن ها را تجربه کنید شامل تب، سردرد، درد عضلانی و درد مفاصل، راش پوستی، گلو درد آلود و زخم های دردناک دهانی، تورم غدد لنفاوی به طور عمده در گردن، اسهال، کاهش وزن، سرفه، عرق شبانه می باشد. هم چنین باید توجه داشته باشید که این علائم می توانند به گونه ای ظاهر شوند که شما اصلاً متوجه ی آن ها نشوید.
مناسب ترین زمان آزمایش ایدز
در صورتی که شرایطی که در ادامه به آن ها اشاره می کنیم را تجربه کرده اید بهتر است بیشتر از سالی یک بار این تست را انجام دهید.
- در مواردی که بیش از یک شریک جنسی داشته باشید
- در مواردی که رابطه جنسی بدون محافظت با فردی که مبتلا به ویروس HIV دارید را تجربه کرده باشید.
- در مواردی که مواد مخدر با استفاده از سرنگ، سون تزریق کرده باشید که فرد دیگری هم از آن استفاده کرده باشد.
- در مواردی که برای بیماری های سل، هپاتیت و یا هر بیماری مقاربتی (سفلیس، سوزاک، کلامیدیا یا تبخال تناسلی) تست داده اید و یا قصد انجام آن را دارید.
- در مواردی که با فردی با سابقه و موارد فوق الذکر رابطه جنسی داشته باشید.
انواع آزمایش های ایدز
آزمایش اسید نوکلئیک (NAT)
آزمایش اسید نوکلئیک که تحت عنوان آزمایش RNA شناخته شده است گزینه ی مناسبی برای وجود ویروس ایدز در خون می باشد. با توجه به این که هزینه ای که باید برای انجام این آزمایش پرداخت کنید به نسبت دیگر آزمایش ها بیشتر می باشد گزینه ی مناسبی برای غربالگری اچ آی وی نمی باشد. تنها در مواردی که شخص در معرض خطر بالای ابتلا به HIV قرار گرفته باشد و علائم اولیه ابتلا به اچ آی وی را داشته باشد.
تست آنتی بادی HIV
انجام آزمایش آنتی بادی HIV (تست الایزا) در مواردی برای انجام در نظر گرفته می شود که به دنبال آنتی بادی تولید شده علیه ویروس HIV در نمونه های خونی یا دهانی وجود داشته باشد. تست های آنتی بادی تشخیص ایدز پس از 23 تا 90 روز پس از ورود ویروس به بدن می توانند آن را تشخیص دهند. برای انجام آزمایش های آنتی بادی که از خون سیاهرگی استفاده می شود نسبت به خون سر انگشت یا نمونه دهانی، وجود عفونت در بدن را سریع تر می توانند تشخیص دهند. نمونه های رپید یا سریع این تست ها که از نمونه خون یا نمونه دهانی استفاده می کنند، می توانند در عرض 30 دقیقه یا کمتر جواب بدهند.
تفسیر تست آنتی بادی ایدز
در مواردی که نتیجه ی تست الایزا مثبت باشد اما نتیجه ی تست دوم الایزا منفی باشد، یک تست دیگر با فاصله سه ماه انجام خواهد شد. بعد از انجام تست در مواردی که نتیجه ی تست منفی باشد فرد به ویروس نخواهد باشد ولی در مواردی که هر دوبار نتیجه منفی باشد، ولی فرد رفتار پر خطری در شش ماهه گذشته داشته باشد، یک تست دیگر در بازه سه ماه بعد انجام خواهد شد. پس اگر مجدد نتیجه ی تست منفی باشد فرد HIV منفی است. اگر فردی رفتار پرخطر داشته باشد و نتیجه تست الایزا مثبت و تست وسترن بلات منفی باشد، یک تست وسترن بلات دیگر در فاصله یک ماهه انجام خواهد شد. اگر نتیجه این تست وسترن بلات منفی باشد، فرد HIV منفی در نظر گرفته می شود.
آزمایش آنتی ژن، آنتی بادی
آزمایش های آنتی ژن و آنتی بادی به تشخیص ویروس و هم آنتی بادی تولید شده علیه ویروس کمک می کند. با توجه به این که آنتی ژن ها عوامل خارجی بر روی سطح ویروس می باشند منجر به فعال شدن سیستم ایمنی شما خواهد شد. آنتی بادی هم پروتئین هایی می باشد که توسط سیستم ایمنی برای مبارزه با حمله عواملی مثل ویروس توسط سیستم ایمنی در بدن تولید می شود. اگر فردی مبتلا به HIV باشد، یک آنتی ژن به نام p24 حتی قبل از تولید آنتی بادی تولید می شود.
آزمایش اولیه HIV
آزمایش اولیه HIV که از نوع آزمایش آنتی ژن، آنتی بادی و یا تست آنتی بادی می باشد در صورتی که تست اولیه HIV به عنوان یک تست رپید یا تست خانگی باشد و نتیجه تست مثبت باشد، فرد باید به مراکز درمانی یا مراکز غربالگری برای پیگیر روند تشخیص قطعی مراجعه کند. در مواردی که نتیجه ی تست اولیه HIV یک تست آزمایشگاهی و مثبت باشد، آزمایشگاه معمولا تست پیگیری را بر روی همان نمونه خونی انجام می دهد. اگر چه آزمایش ها HIV به طور کلی بسیار دقیق هستند، تست پیگیری به پزشک عفونی اجازه تشخیص قطعی را می دهد.
تست رپید HIV
چندین نوع تست رپید HIV وجود دارد که می توانید با انجام آن در زمان بسیار کوتاهی (حدود 20 دقیقه) متوجه می شوید که مشخص به وجود به چه علتی می باشد. تست های رپید که از نوع تست های آنتی بادی می باشند در این تست های از دو نمونه استفاده می شود.
تست خانگی HIV (آزمایش ایدز در خانه)
آزمایش ایدز در منزل شامل تست هایی می باشد که به این نوع از تست ها، تست های خودارزیابی هم گفته می شود. کیت های تست خانگی شامل جمع آوری یک نمونه مایع دهانی با استفاده از سوآب و استفاده از یک کیت برای انجام آزمایش توسط خود فرد می باشد.
جهت استفاده از خدمات آزمایش در منزل کرج با شماره های درج شده در سایت تماس بگیرید.
تفسیر آزمایش ایدز
نتیجه مثبت تست HIV
در مواردی که نتیجه ی انجام تست HIV مثبت باشد نشان دهنده ی این است که ردی از HIV در بدن شما وجود دارد. در مواردی که از یک تست رپید استفاده کرده اید، یک تست آزمایشگاهی استاندارد برای تایید آن انجام دهید. ولی اگر در وهله اول از تست های ازمایشگاهی معتبر استفاده کرده اید، تست های جزئی تر دیگری هستند که با استفاده از نمونه خون اطلاعات دقیق تری برای تشخیص قطعی فراهم می کنند.
تست وسترن بلات
انجام تست وسترن بلات آزمایش پر هزینه ای می باشد و در مواردی که دو بار نتیجه ی مثبت از تست الایزا گرفته باشید، توصیه می شود.
تست ریپا
تست ریپا که مشابه با تست وسترن بلات می باشد در مواردی که برای انجام انتخاب می باشد که سطح آنتی باید بسیار پایین تشخیص داده شود. انجام این تست هم تست پر هزینه ای می باشد و انجام آن به عنوان تست تائیدی و با تشخیص پزشک انجام پذیر می باشد. ممکن است برخی از افراد این گونه تصور کنند که آیا HIV مثبت بدین معنیست که فرد ایدز دارد؟ برای پاسخ به این سوال باید بگوییم که یک آزمایش مثبت HIV به این معنا نیست که شما ایدز دارید. ایدز به آخرین مرحله از پیشرفت بیماری HIV گفته می شود. درمان اچ آی وی می تواند شما را از ابتلا به ایدز محافظت کند. پس از تشخیص قطع HIV باید با پزشک معالج خود در مورد شروع روند درمانی خود مشورت کنید و مصرف این داروها کمک می کند تا میزان و مقدار بار ویروس را در بدن شما کاهش پیدا کند. در برخی از موارد این کاهش تا حدی است که ویروس در تست های تشخیصی قابل شناسایی نیست.
نتیجه منفی تست HIV
اگر جزو افرادی هستید که در شرایط خطرناکی قرار گرفته اید و نتیجه ی تست HIV شما منفی است، می توانید برای محافظت از خود در برابر اچ آی وی اقدام کنید. این اقدامات شامل اعمال جنسی ایمن و دارویی به نام pre-exposure prophylaxis (PrEP) است.
خواندن جواب آزمایش ایدز
نتیجه ی آزمایش ایدز با توجه به نوع تستی که انجام داده اید به صورت زیر خواهد بود.
| معنی مثبت یا منفی در جواب آزمایش ایدز | آن دسته از تست هایی که کیفی هستند شامل تست های خانگی و تست های رپید می باشد و جواب مثبت و منفی را به شما می دهد. در صورت مثبت بودن نتیجه ی تست به معنای ابتلای قطعی به HIV نیست. در صورتی که نتیجه ی تست منفی باشد بدین معنا می باشد که آنتی بادی علیه ویروس HIV در بدن شما تشخیص داده نشده است و این مسئله بیانگر این است که یا شما مبتلا به HIV نیستید و یا این که در دوره نهفتگی قرار گرفته اید و هنوز آنتی بادی در بدن ساخته نشده است. |
| معنی Reactive یا non-reactive در جواب آزمایش ایدز | در بیشتر موارد جواب آزمایش ایدز اکثرا به این روش گزارش می شود. در مواردی که در جواب آزمایش reavtive نوشته شده باشد بدین معناست که آنتی بادی علیه ویروس HIV در بدن تولید شده است و این یعنی ابتلا به HIV. اگر جواب آزمایش Non-Reacive گزارش شده باشد، یعنی وجود آنتی بادی در بدن تشخیص داده نشده است و این به این معناست که بدن شما آلوده به HIV نیست. |
| گزارش عددی |
در مواردی که نتیجه ی جواب آزمایش شما به صورت عددی گزارش شود و این عدد کمتر از یک باشد جواب تست منفی در نظر گرفته می شود و در مواردی که نتیجه ی آزمایش بالاتر از 1 گزارش شود، نتیجه مثبت است. در صورتی که نتیجه نزدیک به 1 باشد و عموماً تست تکرار می شود. |
| خواندن نتیجه تست های خانگی |
در مواردی که از کیت های خودارزیابی یا کیت های خانگی ایدز استفاده کرده باشید، مشاهده خواهید کرد که سه خط بر روی تست وجود دارد. خط C (کنترل) و خطوط T1 و T2. اگر فقط خط C رنگی شود، جوای تست منفی است. و اگر دو یا سه خط زنگی شوند، به معنای جواب مثبت است. اگر خط T رنگی نشود، تست معتبر نیست. |
اهمیت تست HIV برای پیشگیری از عفونت HIV
آن دسته از افرادی که مبتلا به اچ آی وی هستند و از این وضعیت آگاه هستند می توانند با مشورت پزشک روند درمان HIV را آغاز کنند. نکته ی مهمی که باید به آن توجه داشته باشید این است که این بیماری هر چقدر زودتر تشخیص داده شود و روند درمان آغاز شود، درمان ضد ویروسی تاثیر بیشتری خواهد داشت. شروع درمان با ART به کاهش میزان ویروس اچ آی وی در خون کمک می کند و به جلوگیری از انتقال ویروس به دیگران کمک خواهد کرد. گاهی اوقات ممکن است به خاطر درمان ضد ویروسی و کاهش بار ویروس یا سرکوب آن، فرد عملا هیچ ریسکی برای انتقال HIV به شریک جنسی HIV منفی خود ندارد. در مواردی که شما این تست را انجام داده باشید و جواب این تست منفی باشد می توانید مراقبت های پزشکی را برای محافظت از خودتان در برابر ویروس بگیرید.