کم خونی (Anemia) یک وضعیت پزشکی است و هنگامی رخ می دهد که سطح هموگلوبین در بدن کاهش می یابد. این وضعیت می تواند در هر گروه سنی اتفاق بیفتد، اما در سالمندان به دلیل عواملی مانند کاهش عملکرد سیستم گوارشی، نارسائی مغذی، عوامل آب وهوایی، مصرف داروها و بیماری های مزمن ببشتر درگیر این مشکل می شوند. در سالمندان، کم خونی می تواند اثرات نامطلوبی روی سلامتی و کیفیت زندگی آن ها داشته باشد. برخی از علائم کم خونی در سالمندان شامل خستگی، ضعف عمومی، خواب آلودگی، ضعف حافظه، تنگی نفس، تپش قلب، سردرد و پوست خشک می شوند. درمان کم خونی در سالمندان بستگی به علت اصلی آن دارد. در برخی موارد، مصرف مکمل های آهن و تغذیه مناسب می تواند کمک کند. در موارد دیگر، ممکن است نیاز به درمان بیماری های مزمن مرتبط با کم خونی یا انتقال خون باشد. برای تشخیص و درمان کم خونی در سالمندان می توانید از خدمات ویزیت پزشک در منزل استفاده کنید تا پزشک بتواند با در اختیار گذاشتن راهکار و درمان به شما کمک کند.
به عنوان سالمند، مهم است که تغذیه سالم و منظم داشته باشید، به دنبال علائم کم خونی باشید و با پزشک خود مشورت کنید تا علت اصلی و مناسب آن را تشخیص دهید و درمان مناسب را دریافت کنید.
بیشتر بخوانید: ویزیت سالمندان در منزل کرج
علائم کم خونی در سالمندان
کمبود آهن به خاطر بالا رفتن سن افراد و به خاطر بیمارهای مختلف و یا خون ریزی به وجود می آید. اگر فرد در دوران کودکی به این مشکل دچار شود و روند درمان را برای بهبودی در پیش نگیرد، با بالا رفتن سن افراد به او حمله می کند. کمبود آهن که به عنوان شایع ترین علل کم خونی محسوب می شود باعث می شود تا کمبود آهن باعث افزایش خستگی مداوم در بزرگسالان شود.
نکته ی مهمی که باید به آن توجه داشته باشید که گلبول های قرمز در بدن وظیفه ی رساندن اکسیژن به بخش ها و بافت های مختلف بدن را برعهده دارد در مواقعی که میزان گلبول های موجود در خون کاهش پیدا می کند دیگر گلبول های قرمز نمی توانند به اکسیژن رسانی به بافت های مختلف بدن کمک کند. از دیگر علائمی که نشان دهنده ی کم خونی می توان به موارد زیر اشاره کرد.
- ضربان قلب بالا
- مشکل در بلع غذا
- رنگ پریدگی پوست، لثه ها، ناخن ها
- از دست دادن اشتها
- سر شدن و بی حسی دست و پا
- کاهش تحریک پذیری و انرژی در زمان یادگیری
- شکستن ناخن ها بدون دلیل و زود به زود
- ابتلا به بیماری های عفونی به صورت مداوم
- خستگی، ضعف، بی حالی در بیشتر زمان ها
- سردرد و سرگیجه
- کاهش تمرکز
- تنگی نفس هنگام راه رفتن
علل ابتلا کم خونی در سالمندان
| کمبود آهن در رژیم غذایی |
اولین مسئله ای که باید در مراقبت از سالمندان به آن ها توجه داشته باشید تغذیه ی سالمندان می باشد. رژیم غذایی در نظر گرفته شده برای سالمندان باید به گونه ای انتخاب شود که حاوی مقدار کافی آهن باشد. مواد غذایی مختلفی اعم از گوشت، آجیل، عدس، لوبیا، گوجه فرنگی، سیب زمینی، شکلات تلخ، اسفناج، کلم بروکلی، اسفناج و... حاوی آهن هستند. با توجه به این که ویتامین C به جذب آهن کمک می کند، بهتر است در رژیم غذایی سالمندان گنجانده شود. |
| شیمی درمانی و استفاده از این قبیل داروها |
همزمان با بالا رفتن سن افراد قطعاً دیگر بدن افراد مانند قبل سالم نیست. |
| خونریزی |
خونریزی به عنوان یکی از عللی می باشد که باعث خونریزی در بزرگسالان می شود. علائم مختلفی اعم از بریدگی ها، کبودی ها و... سبب خونریزی زیاد شوند. دلایل دیگری اعم از زخم معده سالمندان، سرطان، تومورها، فتق، فیبروم رحم و… منجر به خونریزی و کم خونی می شود. |
| اختلالات کلیوی |
در بیشتر افرادی که مبتلا به بیماری کلیوی هستند در معرض عارضه کم خونی و حتی کمبود آهن قرار می گیرند. با توجه به این که در کلیه این افراد اریتروپویتین تولید نمی شود می تواند اثرات زیادی بر سلامت گلبول های قرمز داشته باشد. |
| تداخل در جذب آهن | مصرف دیگر غذاها همزمان با منابع غذایی غنی از آهن می تواند در جذب آهن اختلال ایجاد کند. |
| کمبود ویتامین | کمبود ویتامین B12 و فولات می تواند سبب کم خونی در بدن شود. |
| ناتوانی در جذب آهن |
با توجه به این که آهن از طریق روده کوچک در بدن انسان جذب می شود. در برخی از موارد ممکن است افراد سالمند دچار اختلالات روده ای مانند بیماری کرون شود. همین مسئله می تواند هضم غذا را دشوار کند. |
پیشگیری از کم خونی در سالمندان
- مصرف غذاهای غنی از آهن (مصرف سبزیجات که سرشار از پروتئین و آهن هستند.)
- با توجه به این که ویتامین ها به عنوان یکی از بهترین منابع آهن هستند. بهتر است مصرف ویتامین ها را در برنامه ی غذایی خود قرار دهید. (ویتامین C به جذب آهن کمک می کند.)
- نوشیدن قهوه و چای پس از هر وعده غذایی از جذب آهن در بدن جلوگیری می کند.
- در صورتی که جزو افرادی هستید که عادات غذایی ناسالمی دارید، بهتر است به کمک متخصص تغذیه این مشکل را برطرف کنید.
- مصرف نان هایی که به قدر کافی خمیر آن ور آمده و خوب پخته شده است.
- مصرف میوه های خشک مانند انجیر خشک، پسته، گردو و…
- غلات و حبوبات را در رژیم غذایی خود بگنجانید.
- قرار دادن گوشت قرمز، مرغ و ماهی در برنامه غذایی
روش های تشخیص کم خونی
- بررسی و اندازه گیری پروتئین ذخیره کننده آهن
- بررسی و اندازه گیری درصد حجم خون اشغال شده توسط گلبول های قرمز و هموگلوبین
- بررسی و اندازه گیری حجم گلبول های قرمز
- مشاهده ی درون روده بزرگ با دستگاه های مخصوص
- تست میزان سطح آهن در بدن
- بررسی و اندازه گیری سطح پروتئینی که آهن را از روده منتقل می کند.
آزمایش CBC چگونه کم خونی سالمندان را تشخیص می‌دهد؟
آزمایش CBC (آزمایش شمارش کامل گلبول های خون) به عنوان یکی از روش های تشخیصی برای مشخص شدن کم خونی در سالمندان می باشد. انجام این آزمایش به بررسی و اندازه گیری مواردی که در ادامه به آن ها اشاره می کنیم کمک می کند.
| هموگلوبین | اندازه گیری پروتئین حامل اکسیژن در هر دسی لیتر خون |
| هماتوکریت | بخشی از خون برای تشکیل گلبول های قرمز |
| گلبول های قرمز | اندازه گیری تعداد گلبول‌های قرمز در هر میکرولیتر خون |
| گلبول های سفید | اندازه گیری تعداد گلبول‌های سفید در هر میکرولیتر خون |
| پلاکت ها | سلول های مهم در لخته شدن خون |
| تعداد سلول | میانگین اندازه گیری گلبول های قرمز خون |
|
میزان هموگلوبین طبیعی در حالت طبیعی بین 14 تا 17 گرم در دسی لیتر برای مردان و بین 12 تا 15 دسی لیتر برای زنان می باشد. سه نوع کم خونی در سالمندان به صورت زیر می باشد. |
|
| نورسیتیک | گلبول های قرمز خون دارای اندازه طبیعی می باشند. |
| ماکروسیتیک | زمانی که گلبول های قرمز خون بزرگتر از حد طبیعی می باشد. |
| میکروسیتیک | زمانی که گلبول های قرمز کوچک تر از حد طبیعی باشد. |
جهت کسب اطلاعات بیشتر در مورد این که آزمایش cbc چیست؟ مقاله ی مرتبط با آن را مطالعه کنید.
تاثیرات کم خونی بر سالمندان
کم خونی جزو آن دسته از بیماری هایی می باشد که حتماً باید در صورت تشخیص نسبت به درمان فوری آن اقدام کنید. در صورتی که به این موضوع توجه نشود و شدت این بیماری افزایش پیدا کند مدت زمان بیشتری طول می کشد تا درمان شوند. زمانی که به این بیماری دچار می شوید بدن فرد به اندازه کافی ضعیف و ناتوان می شود، و مشکلات و عوارضی که در ادامه به آن اشاره می کنیم را تجربه خواهید کرد.
- ضعف و خستگی بیماری به قدری افزایش پیدا می کند که فرد نمی تواند کارهای روزانه خود را انجام دهد.
- افزایش میزان افسردگی، گوشه گیری
- در صورتی که از سنین کودکی مبتلا به ای بیماری باشید در سنین بالا قابل درمان نمی باشد.
در مورد مقدار مجاز مصرف آهن زمانی که دچار کم خونی می شوید به صورت روزانه جهت جذب آهن در آقایان 10 میلی گرم (میلی گرم) و برای بانوان 12 میلی گرم است. شما می توانید با در نظر گرفتن یک برنامه غذایی کامل و مغذی میزان کم خونی را در سالمندان کنترل و بهبودی بیماری جبران کمک کنید. امکان جذب آهن از طریق منابع غذایی حیوانی بیشتر می باشد. مهم ترین منبعی که باید در رژیم غذایی خود بگنجانید اسیدفولیک و ویتامین B12 است. هم چنین می توان به این مورد اشاره کرد وجود اسید سیتریک و اسید اسکوربیک در سیب زمینی، ریواس، انبه، گلابی و … می‌تواند جذب آهن را افزایش دهد.
درمان کم خونی در سالمندان
با توجه به این که راهکارهای زیادی برای درمان کم خونی وجود دارد مراجعه به پزشک متخصص می باشد. پزشکان با توجه به میزان کم خونی در سالمندان داروهای مناسب را تجویز می کنند. انتخاب جوانه یونجه خواصی که در ادامه به آن ها اشاره می کنیم را برای شما در پی خواهد داشت.
- کمک به درمان کردن کم خونی در سالمندان
- کمک به درمان پلاکت پایین و کم خونی
- تصفیه کننده خون بوده و توانایی تنظیم عملکرد کبد را دارد.
- کمک به درمان و کاهش گرگرفتگی و نوسانات خلقی
- با توجه به این که کالری کمی دارند در عوض حاوی ویتامین های A ،C، تیامین، ریبوفلاوین و نیاسین هستند.
- کمک به درمان افسردگی سالمندان
- جلوگیری از چین و چروک زودرس روی پوست
- جلوگیری از پوکی استخوان و بیماری های قلبی در سالمندان
مراقبت از سالمند مبتلا به کم خونی
اگر جزو افرادی هستید که به دلیل مشغله ی کاری نمی توانید از سالمند خود مراقبت کنید می توانید با استخدام پرستار سالمند در منزل به سالمند خود کمک کنید. فردی که قرار است این کار را انجام دهد باید به مواردی که در ادامه به آن ها اشاره می کنیم توجه داشته باشد.
| تهیه برنامه غذایی مناسب |
افرادی که دچار بیماری کم خونی شده اند باید برای درمان این مشکل یک برنامه غذایی مناسب و اساسی داشته باشند. |
| انجام تمرینات و فعالیت های ورزشی به صورت روزانه | انجام تمرین روزانه به از بین بردن احساس خستگی و کسالت در یک فرد سالمند کمک می کند. بهتر است به سالمندان کمک کنید تا صبح ها ورزش یا پیاده روی کنند. |
| مصرف دارو در زمان مناسب | کم خونی در سنین بالا تنها با رژیم غذایی قابل کنترل نیست. البته علاوه بر تغذیه مناسب، باید داروهای تکمیلی تجویز شده توسط پزشک را نیز مصرف کنید. این مکمل ها علاوه بر درمان کم خونی، می توانند جذب آهن را بیشتر کنند. سعی کنید در مصرف این مکمل ها زیاده روی نکنید و آن ها را فقط طبق دستور پزشک تجویز کنید. |
مقالات مرتبط