نوار مغز (EEG) چیست؟
الکتروانسفالوگرام یا همان نوار مغز آزمایشی می باشد، که شما پزشک معالج شما می تواند بعد از این که فعالیت الکتریکی مغز را با استفاده از دیسک های فلزی کوچک (الکترود) متصل به پوست سر اندازه گیری کرد، به صورت خطوط موجی نشان می دهد. پس به طور کلی می توان گفت، که EEG روشی جهت ثبت الکتروگرام از فعالیت الکتریکی روی پوست سر می باشد، که نشان دهنده فعالیت ماکروسکوپی لایه سطحی مغز در زیر آن است. معمولاً غیر تهاجمی است، و الکترودها در امتداد پوست سر قرار می گیرند. حال ممکن است، برای برخی از افراد این سوال پیش بیاید، که در چه مواقعی نیاز است، از خدمات نوار مغز در منزل استفاده کنید. این موارد شامل سرگیجه، آلزایمر و زوال عقل، عفونت های مغزی، سردرد (مخصوصا سردردهای مرتبط با میگرن، اختلالات منجر به تشنج، اختلال در خواب، تومور مغزی، سکته مغزی، آنسفالوپاتی، آنسفالیت می باشد.
هزینه نوار مغز در منزل
تعرفه نوار مغز در منزل با توجه به پارامترهای مختلفی اعم از مسافت، شرایط بیمار، فوریت آزمایش و نوع دستگاه موردنیاز و... تعیین می شود. نکته ی مهمی که در این مورد وجود دارد، این است، که دستگاه های پیشرفته ثبت نوار مغز در منزل حساسیت فوق العاده‌ای دارند، و دارای تعداد زیادی سنسور هستند. همین مسئله باعث می شود، زمانی که قرار است، نسبت به ثبت نوار مغز 24 ساعته اقدام کنید، محدوده های مختلفی از قیمت برای انجام این کار در نظر گرفته شود.
انواع نوار مغز در منزل
تست استاندارد EEG
در صورتی که بیمار شما علائمی مانند سردردهای مداوم، تشنج های غیرقابل توضیح یا تغییرات رفتاری را تجربه می کند، در این مواقع پزشک معالج انجام نوار مغز را برای بیمار تجویز می کند، تا بتواند از نتایج بدست آمده از نوار مغز و بررسی امواج مغزی غیرطبیعی که ممکن است، نشانه ای از بیماری های زمینه ای باشد، نوع بیماری را تشخیص و درمان آن را برای بیمار شروع کند. مدت زمانی که طول می کشد، انجام این فرآیند طول بکشد، حداکثر دو ساعت طول می کشد.
تست EEG خواب
نکته ی مهمی که باید به آن توجه داشته باشید، این است، که زمانی که فرد خواب است، فعالیت امواج مغزی با حالت بیداری متفاوت است، و برخی از انواع امواج غیرطبیعی در هنگام خواب راحت تر تشخیص داده می شوند. در برخی از بیمار دچار تشنج می شود، در حال خواب به سر می برد. به بیمارانی که در آرامش و به خواب رفتن مشکل دارند، در این مواقع برای این که بیمار بتواند خواب راحتی داشته باشد، نیاز به مصرف برخی از داروها خواهد داشت.
تست EEG محرومیت از خواب
تست نوار مغز در منزل با رویکرد محرومیت از خواب شبیه به تست های EEG خواب می باشد، ولی در این مورد از بیمار خواسته می شود که نخوابد. انجام این آزمایش در مواردی برای بیمارانی تجویز می شود، که قرار باشد، برای بهبود امکان تشخیص فعالیت های امواج مغزی غیرعادی انجام می شود. امکان تشخیص امواج مغزی غیرطبیعی در مواردی که بیمار خواب کافی ندارد، و یا خسته است، اتفاق می افتد. انجام این آزمایش معمولاً در صبح انجام می شود، و باید پیش از انجام آن باید از مصرف کافئین اجتناب کنید.
تست EEG سرپایی
زمانی که یک فرد در فواصل تصادفی، اپیزودهای تشنج غیرقابل توضیحی را تجربه می کند، در این موارد پیش بینی بسیار دشوار می شود، و در صورتی که هر یک از موارد بالا نتوانند یک قسمت از تشنج را ثبت کنند، نوار مغز در این موارد تجویز می شود، که یک آزمایش مشابه با تست استاندارد EEG از نظر نوع اطلاعاتی است، که ثبت می کند، با این مزیت که بیمار می تواند در حال تحرک باشند، و راه برود. دستگاه تست EEG از الکترودهای شبیه به تست EEG استاندارد استفاده می کند. همه آن ها به یک دستگاه ضبط فشرده متصل هستند، که می تواند قابل حمل باشد.
تست EEG نوروفیدبک
نوروفیدبک (بیوفیدبک EEG) به عنوان نوعی فعالیت تمرینی مغز می باشد، که برای انجام آن نیاز به دستگاه EEG دارید، و برای تغییر و بهبود فعالیت امواج مغزی برای بیماران تجویز می شود. این آزمایش را در مواردی برای بیمار تجویز می کنند، که فرد به بیماری های روانی مختلف مبتلا می باشد.
نوار مغز 24 ساعته در منزل
نوار مغز 24 ساعته که ممکن است، آن را تحت عنوان های دیگری اعم از مانیتورینگ، پایش مداوم الکتروانسفالوگرام (EEG) یا همان نوار مغز بیمار یا کودک آن را شنیده باشید، در مواردی برای بیمار تجویز می شود، که قرار باشد، فعالیت های الکتریکی مغز را اندازه گیری و ثبت شود. بعد از انجام این تست پزشک معالج شما می تواند با بررسی الگوهای موجی فعالیت مغز، قادر به شناسایی فعالیت های نامنظم آن (تشنج) را تشخیص دهد. این مشکل حتی می تواند در کودکان یا بزرگسالان رخ دهد.
نوار مغز کودک و نوزاد در منزل
زمانی که پزشک معالج کودک شما انجام نوار مغز را برای او تجویز می کند، توسط کارشناسان دیسک های فلزی کوچکی به نام الکترود به پوست سر او متصل می شود. این الکترودها بر فعالیت مغز نوزاد شما نظارت و بررسی و نتایج آن را به کامپیوتر ارسال و ثبت می کنند. در صورت درخواست پزشک برای نوار مغز 24 ساعته این الکترودها در جای خود باقی خواهند ماند و نظارت به صورت شبانه روزی تا زمانی که لازم باشد، ادامه خواهد داشت. نکته ی مهمی که باید به آن توجه داشته باشید، این است، که نباید الکترودها را لمس، دستکاری و یا تنظیم کنید، چون ممکن است، با ایجاد نویز بر خوانش آن ها تاثیر بگذارد. پس از انجام نوار مغز، الکترودها برداشته می شوند.
نقشه برداری مغز QEEG
نقشه مغزی (QEEG) به پزشک معالج شما کمک می کند، تا بتواند از روی الگوی منحصر به فرد که نشان دهنده ی نقاط قوت و ضعف ذهنی شما می باشد، تشخیص دهد، که در کدام یک از مناطق مغز بیمار فعالیت خیلی کم یا بیش از حد وجود دارد، و کدام مناطق فعالیت خود را به بهترین نحو با دیگر قسمت های مغز هماهنگ نمی کنند. پس به طور کلی می توان گفت، که نقشه برداری مغز وسیله ای برای اندازه گیری عملکرد مغز می باشد.
افرادی که نیاز به ثبت نوار مغز در منزل دارند، کدام اند؟
- تومور مغزی
- سکته مغزی
- آسیب های وارد شده به مغز در اثر ضربه به سر
- اختلال عملکرد مغز
- التهاب مغز
- سرگیجه
- بیماری آلزایمر و اختلالات مرتبط با زوال عقل
- عفونت های مغزی
- سردرد
- اختلالات منجر به تشنج
- اختلال در خواب
انجام نوار مغز در منزل به چه صورتی انجام می شود؟
مانیتورینگ الکتروانسفالوگرافی سرپایی (aEEG)، نوعی نوار مغزی می باشد، که شما می توانید در منزل خود نسبت به انجام آن اقدام کنید. این تست می تواند تا 72 ساعت ضبط شود، و کمک می کند، تا شانس ثبت رویداد و یا تغییرات غیرطبیعی در الگوهای امواج مغزی را افزایش پیدا کند. نحوه ی انجام این تست به این صورت می باشد، که سیم های نوار مغزی با چسب مخصوص به سر بیمار متصل می شوند، تا الکترودها چندین روز متصل بمانند. الکترودهایی که برای انجام این کار در نظر گرفته می شوند، با گاز پوشیده می شوند و یک پوشش توری به ایمن کردن آن ها کمک می‌کند. EEG با استفاده از چندین الکترود متصل به پوست سر می تواند تکانه های الکتریکی مغز را اندازه‌گیری کند. این الکترودها رسانایی است، که جریان الکتریکی از طریق آن وارد یا خارج می شود. برای انجام نوار مغز در منزل پزشکی و یا پرستاری که برای انجام این کار به محل اعزام می شود، سعی می کنند، تا طبق مراحل زیر پیش بروند.
- دراز کشیدن بیمار بر روی تخت
- اندازه گیری سر بیمار توسط یک تکنسین و مشخص کردن محل قرار دادن الکترودها (نکته: حتماً این مناطق باید با یک کرم مخصوص تمیز شوند، تا به کمک الکترودها بتوانند علائم را بخوانند.
- حال باید یک چسب ژل را بر روی 16 تا 25 الکترود قرار داده و آن ها را به نقاط پوست سر بیمار می چسباند.
- زمانی که انجام آزمایش شروع می شود، الکترودها داده های تکانه الکتریکی را از مغز به دستگاه ضبط می فرستند.
- در برخی از موارد ممکن است، در حین انجام آزمایش از بیمار بخواهند، که کارهای خاصی را انجام دهد.
- در بعضی از موارد بیمار ممکن است، تحت یک نوار مغز 24 ساعته قرار بگیرد. این EEGها از ویدئو برای ثبت فعالیت تشنج استفاده می کنند.
- تمام اتفاق هایی که در حین انجام آزمایش ثبت می شود، توسط فردی که این کار برای شما انجام می دهد، بر روی یک برگه گزارش ثبت و علامت گذاری می شود.
- به هیچ عنوان نباید بیمار تا زمانی که تجهیزات جدا نشوند، نمی تواند دوش بگیرد، یا شنا کند.
- به هیچ عنوان نباید در طول آزمایش بیمار نباید موهای خود را برس بکشد، و سر خود را بخاراند.
- هم چنین نباید آدامس بجود، آب نبات سفت یا تنقلات بخورد.
- حداکثر زمان مورد نیاز برای انجام 1 ساعت می باشد.
پیش نیازهای نوار مغزی چه هستند؟
پیش از انجام نوار مغز در منزل و یا در مراکز درمانی، باید طبق مراحل زیر پیش بروید.
- قبل از انجام این آزمایش از پزشک معالج خود بپرسید، که آیا باید قبل از انجام آزمایش، مصرف هر نوع دارو را قطع کنید؟
- آماده کردن لیستی از داروهای مصرفی و تحویل آن به تکنسین
- حتماً باید شب قبل از EEG موهای خود را بشویید.
- حداقل 8 ساعت قبل از آزمایش، از خوردن یا نوشیدن هر چیزی که حاوی کافئین است، خودداری کنید.
- پوشیدن لباس راحت
تشخیص تومور مغزی با انجام نوار مغز امکان پذیر است؟
تومور مغزی یکی از مشکلاتی می باشد، که ممکن است، این اتفاق برای مغز تمام افراد رخ دهد. با توجه به این که درمان تومور مغزی برای پزشکان متخصص سخت نیست، و می تواند به درمان بیماران کمک کنند، ولی مشکلی که ممکن است، بیماران را اذیت کند، تشخیص تومور مغزی است.
توجه: تومور مغز یک غده بزرگ می باشد، که ممکن است، در سر افراد ظاهر شود، و عملکرد طبیعی مغز را مختل کند. به همین دلیل نوار مغز که از فرد ثبت می شود، نشان دهنده ی برخی از اختلالات می باشد، که این اختلالات می تواند نشان دهنده رویش یک تومور مغزی باشد.
نتایج آزمایش EEG
نتایج عادی (طبیعی)
با توجه به این که فعالیت الکتریکی در مغز در EEG به صورت الگویی از امواج ظاهر می شود. سطوح مختلف هوشیاری (خواب و بیداری) دارای محدوده ی خاصی از فرکانس امواج در ثانیه می باشد، که طبیعی در نظر گرفته می شوند.
نتایج غیرطبیعی
- تومور
- بافت مرده به خاطر انسداد جریان خون
- میگرن
- مصرف بیش از حد الکل یا مواد مخدر
- آسیب به سر
- صرع یا سایر اختلالات تشنجی
- خونریزی غیرطبیعی
- اختلال خواب
- آنسفالیت (تورم مغز)
کدام پزشک می تواند در منزل نوار مغز بگیرد؟
برای انجام این آزمایش یک تکنسین به محل مد نظر اعزام می شود، حتی اگر قصد انجام این کار را در منزل ندارید، می توانید به مراکز درمانی مراجعه و می توانید در مطب و متخصص مغز و اعصاب آن را انجام دهید، ولی در برخی از موارد بیماران برای انجام EEG در بخش مغز و اعصاب یا صرع به بیمارستان فرستاده می شوند.
بیشتر بخوانید: ویزیت متخصص مغز و اعصاب در منزل کرج
مزایای گرفتن نوار مغز در منزل چیست؟
- عدم نیاز به مراجعه به مطب و تردد در شهر
- صرفه جویی در زمان و هزینه
- شانس ثبت رویداد یا تغییرات غیرطبیعی در الگوهای امواج مغزی در منزل
- آسایش و احساس امنیت روانی بیشتر بیمار به ویژه برای بیماران مبتلا به صرع و یا اختلالات روانی
- توانایی دیدن فعالیت مغز در زمان واقعی، در سطح میلی ثانیه
عوارض گرفتن نوار مغز در منزل
با توجه به این که انجام EEG معمولاً بدون درد و بسیار بی خطر می باشد، در صورتی که هیچ گونه ناهنجاری ایجاد نکند، ممکن است محرک هایی دیگری مانند نورهای ناگهانی یا تنفس سریع برای کمک به ایجاد هر گونه ناهنجاری، اضافه شود، و عوارضی را برای بیمار در پی داشته باشد.
- سخت بودن تشخیص منشاء فعالیت الکتریکی در مغز
- در مواردی که فرد دچار صرع و یا اختلال تشنج می شود، این مسئله خطر کوچکی محسوب می شود، که محرک های ارائه شده در طول آزمایش منجر به تشنج می شود.
- گاهی اوقات ممکن است، افراد نتوانند به طور ایمن در طی آزمایش، هیپرونتیلاسیون کنند، مانند افرادی که سابقه سکته مغزی، آسم یا کم‌خونی سلول داسی دارند.
فاکتورهایی که می توانند در خواندن EEG اختلال ایجاد کنند، شامل نبض و ضربان قلب، تنفس، تعریق، حرکات دهان، حرکات ماهیچه ای، قند خون پایین، چراغ های چشمک زن، برخی داروها مانند آرام بخش ها، مصرف کافئین، موهای چرب یا اسپری مو می باشد.
ویزیت دکتر مغز و اعصاب در منزل
پزشکان مغز و اعصاب می توانند به درمان بیماری هایی که مربوط به مغز و نخاع، اعصاب محیطی و ارتباط آن ها با سایر دستگاه ها می باشد، کمک کنند. بیماری هایی که ممکن است، در اثر ایجاد اختلال در دستگاه عصبی ایجاد شود، شامل صرع، سکته مغزی، مولتیپل اسکلروزیس (MS) و بیماری پارکینسون می باشد. زمانی که نسبت به درمان خود اقدام می کنید، پزشک معالج با بررسی شرایط و معاینه ی بیمار و چک کردن آزمایش وضعیت بینایی، گفتار، حواس، هماهنگی، رفلکس ها و… نوع بیماری را تشخیص می دهد. این پزشک توانایی گرفتن نوار مغز در منزل و تفسیر آن را دارد.